رسانه قطبنما: از معبد اسرار آمیز پترا در اردن گرفته تا کویر مصر در دل استان اصفهان، دنیا مملو از جاذبه‌های دیدنی متعدد است که گاهی این شانس را داشته‌اند تا از پرده نقره‌ای سینما خود را به جهان معرفی کنند.
کارگردانانی که از لوکیشن های معمول فاصله می‌گیرند و در فیلم‌های خود قاب‌هایی خارق‌العاده از جهان را به تصویر می‌کشند، درست مثل راهنمایان یک تور هستند که مسافران را به سفری جذاب در نقطه‌ای کمتر شناخته‌شده می‌برند. گاهی هم جهان خیالی فیلم‌ها آنقد شگفت‌انگیز است که هر بیننده‌ای آرزو می‌کند کاش می‌توانست جای قهرمان یا قهرمانان فیلم حضور در آن لوکیشن را تجربه کند.
فیلم‌ها، سریال‌ها، انیمیشن‌ها، مستندها و... امروز تنها جنبه سرگرمی ندارند و هزاران داده را به مخاطب منتقل می‌کنند. یکی از این داده‌ها، انگیزه سفر و معرفی مقاصد جدیدی است که گاه بسیار هیجان‌انگیز به نظر می‌رسند. فیلم‌ها امروزه گاه به شناخته شدن مقاصد گردشگری کمک می‌کنند و گاه لوکیشن آن‌ها، خود به یک مقصد گردشگری تبدیل می‌شود.
در این مقاله، از میان صدها فیلم ایرانی و خارجی به معرفی برخی فیلم‌هایی خواهیم پرداخت که یا لوکیشن آن‌ها تبدیل به یک مقصد گردشگری شده یا سبب معرفی و شهرت یک مقصد شده‌اند.
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
جذاب‌ترین لوکیشن‌های فیلم های ایرانی
هر وقت کارگردانان ایرانی از لوکیشن‌های معمول، که اغلب هم در پایتخت قرار دارد، فاصله گرفته‌اند، توانسته‌اند مخاطب را با خود همراه کنند و حس کنجکاوی او را برانگیزند. در ادامه با ۱۰ فیلم یا سریال ایرانی آشنا می‌شویم که لوکیشن آن‌ها به جاذبه گردشگری تبدیل شده یا به توسعه یک مقصد گردشگری منجر شده است.
۱. دره چاهکوه قشم با «اژدها وارد می شود»
اژدها وارد می شود نام فیلمی به‌کارگردانی مانی حقیقی و بازی امیر جدیدی محصول سال ۱۳۹۴ است. این فیلم درباره یک مامور ساواک است که برای بررسی علت قتل یک تبعیدی به جزیره قشم می‌رود.
بخش اعظمی از این فیلم، در جزیره زیبای قشم و روستای معروف چاهکوه و درهای به همین نام فیلمبرداری شده است. دره چاهکوه، یکی از عجیب‌ترین جاذبه‌های طبیعی جزیره قشم است که هر بیننده‌ای را به یاد فیلم‌های فراطبیعی می‌اندازد؛ درهای با دیواره‌های مرتفع و پرپیچ‌وخم و حفره‌های متعدد که در طول زمان فرسایش یافته و چشم‌اندازی بی‌بدیل خلق کرده است.
۲. بیابان لوت با «خسته نباشید»
خسته نباشید روایتگر داستان زوجی میانسال است که پس از سال‌ها، برای دیدار با خانواده و تحقیق روی کویر به ایران باز می‌گردنند. این زوج به همراهی دو تورلیدر جوان، برای دیدن کلوت های شهداد راهی بیابان لوت می‌شوند و در این مسیر، ماجراهای مختلفی را از سر می‌گذارنند.
خسته نباشید به کارگردانی امیر قرایی و افشین هاشمی محصول سال ۱۳۹۱ است و به‌خوبی موفق شد که زیبایی‌های ناشناخته کرمان و جادوی کویر لوت را به علاقه‌مندان سینما معرفی کند.
۳. خانه موتمن الاطبا با «شهرزاد»
سریال شهرزاد به کارگردانی حسن فتحی، محصول سال‌های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۷ است؛ عاشقانه‌ای پرفروش که روایتگر داستان پر فراز و نشیب زندگی یک دانشجوی پزشکی و یک دانشجوی روزنامه‌نگاری در زمان دکتر مصدق و کودتای ۲۸ مرداد است.
شهرزاد در کنار داستان پرکشش، طراحی لباس جذاب، بازی خوب بازیگران و... لوکیشن‌های چشم‌نوازی که داشت بار دیگر نام خانه های تاریخی تهران را بر سر زبان‌ها انداخت. یکی از این لوکیشن‌ها، خانه تاریخی موتمن الاطبا است که علاوه بر سریال شهرزاد لوکیشن فیلم خانه پدری نیز بوده است؛ خانه‌ای در محله تاریخی عودلاجان و خیابان پامنار، که از اواخر دوران قاجار به یادگار مانده و خانه پزشک مورد اعتماد ناصرالدین شاه قاجار بوده است.
پس از پایان سریال شهرزاد، نام خانه موتمن الاطبا بار دیگر بر سر زبان‌ها افتاد و علاقه‌مندان برای بازدید و عکس‌گرفتن با لباس‌های قاجاری راهی این خانه شدند.
۴. دریاچه سقالکسار با «ماهی و گربه»
چند جوان، برای جشن پرواز بادبادک‌ها، راهی یک منطقه جنگلی با یک دریاچه زیبا می‌شوند؛ غافل از این که چند رستوران‌دار که در همان حوالی کار می‌کنند، غذاهای خود را با گوشت انسان تهیه می‌کنند! داستان فیلم ماهی و گربه به کارگردانی «شهرام مکری» محصول سال ۱۳۹۲، به همین اندازه هولناک است؛ داستانی که با زمان بازی و بیننده را درگیر شخصیت‌هایش می‌کند.
اگر از کنار این داستان ترسناک بگذریم، فیلم ماهی و گربه طبیعت باشکوه دریاچه سقالکسار را نیز به تصویر می‌کشد؛ زیبایی که حتی از پس روایت پر رمز و راز و ترسناک مکری پیدا است و نظر بینندگان را جلب کرد.
۵. زابل با «شعله ور»
شعله‌ور، روایت مردی است که بارها در زندگی شکست خورده اما تصمیم می‌گیرد روند زندگی‌اش را تغییر دهد؛ فیلمی با بازی امین حیایی و کارگردانی حمید نعمت‌الله که محصول سال ۱۳۹۶ است.
یکی از نقاط قوت فیلم شعله‌ور، نمایش طبیعت زیبای شهرستان زابل است. لوکیشن‌های نابی اطراف منطقه چاه نیمه که کمتر می‌توان نظیرش را در سایر مناطق کشور یافت و چهره‌ای تازه از طبیعت و فرهنگ زابل را به نمایش می‌گذارد.
۶. رشت با «در دنیای تو ساعت چند است؟»
رشت همیشه زیبا و پرطرفدار است و نیاز به معرفی چندانی ندارد اما شاید زاویه دیدمان به این شهر باید تغییر کند.
در دنیای تو ساعت چند است؟، با هنرنمایی لیلا حاتمی و کارگردانی صفی یزدانیان محصول سال ۱۳۹۳، داستان زنی است که پس از ۲۰ سال دوری از وطن، به زادگاهش شهر رشت برمی‌گردد. تصاویری از معماری و طبیعت زیبای رشت که به پاریس ایران شهره است، در کنار چهره بندر انزلی، در این فیلم آنچنان زیبا و گیرا است که بسیاری را به این فکر می‌اندازد که باید این‌بار با نگاهی دیگر به رشت سفر کرد.
۷. کویر مصر با «خیلی دور خیلی نزدیک»
فکر می‌کنید چرا کویر شما را فراخوانده است؟ خیلی دور خیلی نزدیک داستان پزشک جراحی است که ناگهان متوجه می‌شود پسر ستاره‌شناسش مبتلا به یک تومور مغزی است و برای دیدن او راهی کویر می‌شود؛ کویری که با جهان او فاصله زیادی دارد.
خیلی دور خیلی نزدیک محصول سال ۱۳۸۳ با بازی مسعود رایگان و کارگردانی سید رضا میرکریمی است؛ فیلمی یکدست، با روایتی دلنشین که در کنار دغدغه‌های کارگردان، طبیعت بکر کویر مصر در استان اصفهان را به تصویر می‌کشد و بیننده را از فضای پرسرعت زندگی شهری، به آرامش کویر می‌رساند.
۸. سیستان و بلوچستان با «شبی که ماه کامل شد»
فیلم شبی که ماه کامل شد برگرفته از یک داستان واقعی است و به عشق فائزه، دختری که در پایتخت بزرگ شده و عبدالحمید ریگی می‌پردازد؛ داستان عشقی که به یک تراژدی ختم می‌شود. شبی که ماه کامل شد با بازی هوتن شکیبا و الناز شاکردوست، از ساخته‌های نرگس آبیار و محصول سال ۱۳۹۷ است؛ فیلمی که از همان ابتدا دست روی ماجرای حساسی گذاشته بود که حرف‌وحدیث‌های بسیاری داشت.
آبیار در این فیلم تلاش کرده تا حساب مردمان خونگرم سیستان و بلوچستان را از گروه‌های تروریستی جدا کند، اما فارغ از تمامی این بحث‌ها شبی که ماه کامل شد نمایشی از طبیعت زیبا، فرهنگ، آداب‌ورسوم، پوشش و .. سیستان و بلوچستان است.
۹. خوی با «آتابای»
نیکی کریمی در فیلم آتابای با بازی هادی حجازی‌فر از لوکیشن‌های مرسوم فیلم‌های ایرانی فاصله گرفته و به طبیعت آذربایجان غربی رفته است. آتابای که محصول سال ۱۳۹۸ است داستان مردی است که سال‌ها پیش دانشجوی معماری دانشگاه هنر تهران بوده اما عشقی نافرجام او را به زادگاهش بازمی‌گرداند.
آتابای در کنار گویش متفاوت بازیگران، بازی خوب بازیگران و داستان جذابش، چشم‌اندازی زیبا از طبیعت خوی و استان آذربایجان غربی و فرهنگ آذری به نمایش می‌گذارد.
۱۰. میمه با «روزی روزگاری»
سریال روزی روزگاری محصول سال ۱۳۷۱ به کارگردانی امرالله احمدجو و بازی خسرو شکیبایی و ژاله علو، یکی از ماندگارترین مجموعه‌های تلویزیونی دهه هفتاد است. روزی روزگاری داستان راهزنی به نام مرادبیگ است که پس از درگیری با دیگر راهزنان زخمی می‌شود و روستایی‌ها، جان او را نجات می‌دهند؛ اتفاقی که مسیر زندگی او را دگرگون می‌کند.
علاقه احمدجو که خود از اهالی میمه در استان اصفهان است و با کویر بزرگ شده، او را بر آن داشت تا سریال خود را در بیایان های میمه فیلمبرداری کند. روزی روزگاری تجسم زندگی گرم و پرشور ایلیاتی‌ها و طبیعت بکر ایران است و با داستانی جذاب در کنار یک موسیقی به‌یادماندنی، زندگی سخت و ساده عشایر و پیوند آن‌ها با طبیعت را روایت می‌کند.
جذاب ترین لوکیشن های فیلم های خارجی
از ارباب حلقه‌ها گرفته تا جنگ ستارگان، طرفداران فیلم‌های ماندگار و بزرگ صنعت سینما این فرصت را دارند تا قدم جای پای قهرمانان فیلم و سریال‌های مورد علاقه خود بگذارند. در ادامه با برخی از جذاب ترین لوکیشن های فیلم های خارجی آشنا خواهیم شد.
۱. نیوزلند با «ارباب حلقه‌ها»
اگرچه بیش از ۲۰ سال از تولید سه‌گانه ارباب حلقه‌ها (The Lord Of The Rings) که در نیوزیلند فیلمبرداری شده، می‌گذرد، اما لوکیشن‌های این فیلم در کنار طبیعت زیبای این کشور، همچنان یکی از دلایل اصلی جذب گردشگران است؛ روندی که با ساخت ۳ گانه هابیت (Hobbit) ادامه پیدا کرد.
طرفداران ارباب حلقه‌ها، نیوزیلند را به‌عنوان سرزمین میانه می‌شناسد؛ سرزمینی با طبیعت شگفت‌انگیز که هوش از سر بینندگان پرانده بود. پخش ۳ گانه ارباب حلقه‌ها سبب شد تا خیلی‌ها برای دیدن دهکده «شایر» که نقطه آغاز داستان بود خود را به «ماتاماتا» در منطقه وایکاتو نیوزیلند برسانند و با خانه‌های بامزه هابیت‌ها عکس بگیرند. چمنزارهای سبز پوشیده از گل، کلبه‌ها، جویبارها و گوسفندان منطقه ماتاماتا کمک می‌کرد تا مسافران حس کنند خودشان هم یک هابیت هستند.
جالب است بدانید بر اساس مطالعات انجام شده در سال ۲۰۱۹ میلادی، حدود ۷۲ درصد از گردشگران نیوزلند، حداقل یکی از فیلم‌های ارباب حلقه‌ها را تماشا کرده‌اند.
۲. کرواسی با «بازی تاج و تخت»
«به وستروس، مقر پادشاهی و پایتخت سرزمین افسانه‌ای بازی تاج و تخت خوش آمدید!» همین جمله کافی بود تا طرفداران سریال بازی تاج و تخت به دوبرونیک در کرواسی هجوم ببرند.
این شهر شگفت انگیز با معماری منحصر به فرد خود، قلعه ها، دیوارهای سنگی مرتفع و خیابان‌های باریک، حال و هوای بازی تاج‌وتخت را زنده می‌کند. بازی تاج و تخت (Game of Thrones) بدون شک یکی از محبوب‌ترین سریال‌های چند سال اخیر است. در میان لوکیشن‌های معروف این فیلم، کرواسی یکی از محبوب‌ترین مقاصد فیلمبرداری سریال «بازی تاج و تخت» بود و بیشتر فصل‌های ابتدایی این سریال در این کشور فیلمبرداری شده.
جالب است بدانید گردشگری ناشی از سریال بازی تاج و تخت بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ میلادی، حدود ۲۰۳ میلیون دلار برای کرواسی درآمد داشته است.
۳. پترا اردن با «ایندیانا جونز»
ماجراجویی شخصیت اصلی فیلم ایندیانا جونز (Indiana Jones) در یک معبد باستانی عجیب در اردن کافی بود تا گردشگران را به این کشور زیبا بکشاند. معبد اسرار آمیز «پترا» در اردن میزبان فیلم ایندیانا جونز و آخرین جنگ صلیبی بود. در این داستان، یک باستان‌شناس با نام «ایندیانا جونز» برای یافتن جام مقدس، راهی یک معبد باستانی می‌شود اما این همه ماجرا نیست!
۴. تایلند با «ساحل»
سال ۲۰۰۰ میلادی بود که درام ماجراجویانه ساحل (Beach) با بازی لئوناردو دی کاپریو در خلیج مایا در تایلند فیلمبرداری شد. پخش این فیلم کافی بود تا گردشگران از سراسر جهان به این جزیره زیبا هجوم ببرند. هجوم گردشگران تا سال ۲۰۱۸ ادامه داشت؛ تا جایی که مقامات تایلند برای حفظ طبیعت جزیره، درهای آن را به‌روی مسافران بستند. سال ۲۰۲۱ میلادی بود که مقامات تایلند اعلام کردند گردشگران با رعایت قوانین خاص باز هم می‌توانند به این جزیره سفر کنند.
۵. مراکش با «گلادیاتور»
گلادیاتور (Gladiator) شاهکاری که با بازی درخشان راسل کرو در سال ۲۰۰۰ میلادی روی پرده سینما رفت، نگاه تمام جهان را از رم باستان به مراکش، تونس و مالت برد؛ تا جایی که هزاران گردشگر برای تماشای دژهای باستانی، قلعه‌ها و طبیعت جذاب گلادیاتور، راهی این مناطق شدند.
۶. اسکاتلند با «شجاع دل»
سال ۱۹۹۵ میلادی بود که فیلم سینمایی شجاع‌دل (Braveheart) به کارگردانی و بازی مل گیبسون ساخته شد. این داستان برگرفته از زندگی قهرمان اسکاتلندی ویلیام والاس است که مل گیبسون نقش آن را بر عهده داشت.
مناظر کوهستانی وسیع اسکاتلند در فیلم شجاع‌دل، مثل یک امضا پای این اثر است. دهکده «لانارک»، جایی که ویلیام والاس جوان در آن بزرگ شده و عاشق مورون می‌شود، حالا یکی از جاذبه‌های گردشگری اسکاتلند است. شجاع‌دل در کنار یک روایت تاریخی، نمایشی از زیبایی‌های طبیعی و تاریخ اسکاتلند و ایرلند به‌عنوان ۲ لوکیشن اصلی این فیلم است؛ روایتی زیبا که بسیاری از علاقه‌مندان را برای سفر به این دو کشور زیبا ترغیب کرد.
۷. اسکیاتوس یونان با «ماما میا»
هنوز هم صدای آواز مریل استریپ در دیوارهای سفید جزیره یونانی اسکیاتوس (Skiathos)، منعکس شده و به‌گوش می‌رسد. مریل استریپ در سال ۲۰۰۸ میلادی با فیلم موزیکال کمدی ماما میا (Mamma Mia) قدم در این جزیره شگفت‌انگیز گذاشت. جزیره‌ای سفید در میان آب‌های سبز و آبی، با سواحل شنی، صدای بلند موسیقی و آفتابی درخشان که با آوازهای خانم استریپ در یادها ماندگار شد.
ماما میا داستان دختری به‌نام سوفی است که با مادرش یک هتل را در جزیره اداره می‌کنند. سوفی که قرار است ازدواج کند و می‌خواهد پدرش را پیدا کند!
۸. کامبوج با «لارا کرافت: مهاجم مقبره»
ماجراجویی آنجلینا جولی بازیگر مطرح هالیوودی با فیلم اکشن و فانتزی لارا کرافت: مهاجم مقبره (Lara Croft Tomb Raider) محصول سال ۲۰۰۱ میلادی کافی بود تا بار دیگر توجه گردشگران به کامبوج جلب شود؛ سرزمینی با صخره‌ها و معابد عجیب و غریب که لارا کرافت را به «معبد انگکور وات» کشاند. حضور آنجلینا جولی در این معبد، آنقدر برای بومی‌ها خوشایند بود که از آن پس این معبد را «معبد آنجلینا» نامیدند.
از آن سال به بعد رستورا‌های محلی کامبوج نوشیدنی را سرو می‌کنند که مهاجر مقبره نام دارد و ترکیبی از نوشیدنی‌های محبوب خانم جولی است.
۹.ساووکا ایتالیا با «پدرخوانده»
به لطف فیلم پرطرفدار پدرخوانده (The Godfather)، شاهکار جاودانه فرانسیس فورد کاپولا، منطقه قرون وسطایی ساووکا (Savoca) در سیسیل ایتالیا، با روستاهای تاریخی خود یکی از جذاب‌ترین مقاصد گردشگری فیلم است؛ موضوعی که به توسعه گردشگری روستایی در این مناطق هم کمک کرده است. پدرخوانده روایت داستان خانواده کورلئونه است که مارلون براندو نقش اصلی آن را برعهده دارد. در فیلمنامه، این خانواده در شهر کورلئونه در سیسیل زندگی می کنند، اما در واقعیت کورلئونه بسیار مدرن‌تر از زمان داستان بود. برای همین کاپولا از دهکده‌های زیبای منطقه ساووکا برای فیلمبرداری پدرخوانده استفاده کرد.
«بار ویتلی»، جایی که صحنه ملاقات مایکل کورلئونه و پدر همسر آینده‌اش فیلمبرداری شده و کلیسای «سنت نیکولو» جایی که مراسم عروسی مایکل و آپولونیا در آن برگزار شد، هنوز هم میزبان طرفداران فیلم پدرخوانده است.
۱۰. تونس با «جنگ ستارگان»
آیا تا به حال فکر کرده‌اید که سیاره شخصیت لوک اسکای واکر در فیلم مشهور جنگ ستارگان (ٰStar Wars) در کجا فیلمبرداری شده است؟ این سیاره که تاتوئین نام دارد در دنیای واقعی در کشور تونس و در هتل Sidi Driss واقع در شهر تاریخی مطماطه (Matmata) قرار گرفته است.
اگر خود را به تونس برسانید نه‌تنها با چشم‌اندازهای بی‌نظیر از بیابان‌های وسیع و طبیعتی بکر به یکباره به فضای جنگ ستارگان شیرجه می‌زنید، بلکه می‌توانید شب را در خانه کودکی‌های لوک اسکای واکر سپری کنید.
این خانه یک سازه زیرزمینی خارق‌العاده است که قرن ها پیش، توسط بربرها ساخته شده و در نهایت تبدیل به هتلی شد که جورج لوکاس از آن برای فیلمبرداری اولین فیلم مجموعه «جنگ ستارگان» استفاده کرد.
زمانی که فیلمبرداری به پایان رسید دکورهای مجموعه پایین آمدند؛ اما در سال ۲۰۰۰ میلادی، وقتی لوکاس برای فیلمبرداری قسمت دوم جنگ ستارگان با نام «حمله کلون‌ها» بار دیگر این مجموعه با دکور جنگ ستارگان آراسته کرد، از آن تاریخ به بعد دیگر این لوکیشن دست‌نخوره باقی ماند. بنابراین، شما می‌توانید سر همان میزی که لوک غذا می‌خورد، غذای‌تان را صرف کنید.
از فیلم‌های سینمایی گرفته تا انیمیشن‌ها، مستندها، تبلیغات تلویزیونی، سریال‌ها و … امروزه تصاویر و ویدیوها نقش بسیار زیادی در انتخاب یک مقصد دارند. مسافران امروزی برای انتخاب یک مقصد به انگیزه‌های بیشتری نیاز دارند و فیلم‌ها با درگیر کردن طیف وسیعی از مخاطبان با سلیقه‌های مختلف، تا مدت‌ها ذهن مخاطب را درگیر نگه می‌دارند. همین مسئله نیز سبب می‌شود تا صنعت جادویی سینما تاثیر عمیقی بر انگیزه سفر افراد داشته باشد.
از نظر شما کدامیک از لوکیش‌هایی که در این مقاله به آن‌ها اشاره کردیم جذاب‌تر است؟ جای کدام فیلم در این لیست خالی است؟
پیشنهاد «رسانه قطبنما»:
