رسانه قطبنما: وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور پس از ۹ ماه از آغاز کار خود در این وزارت، امروز یکشنبه اول خرداد ۱۴۰۱ اولین نشست خبری با اصحاب رسانه را برگزار کرد.
در این نشست خبری که به‌مناسبت هفته میراث فرهنگی برگزار شد، سید عزت‌الله ضرغامی بر لزوم استفاده از تکنولوژی متاورس در گردشگری و میراث فرهنگی کشور تاکید کرد و از تلاش‌ها برای استفاده از فناوری رباتیک در مرمت آثار حوزه میراث فرهنگی خبر داد: «با استفاده از این فناوری به‌زودی می‌توانیم به‌جای داربست‌زدن از فناوری‌های رباتیک برای مرمت آثار استفاده کنیم».
وزیر میراث فرهنگی کشور در پاسخ به سوال «رسانه قطبنما» درباره برنامه‌های این وزارت در حوزه بکارگیری ابزارهای تحول دیجیتال در میراث فرهنگی گفت: «ما بخش فناوری‌های نوین را در وزارتخانه کلید زده‌ایم و کارشناسان ما برنامه‌های متعددی در این زمینه دارند؛ حتی طرح‌هایی نیز به مجلس ارائه شده که با استقبال خوب نمایندگان همراه بود. ما واقفیم که دنیا تغییر کرده و برای ساده‌ترین فرآیندها نیز باید از تکنولوژی استفاده کرد اما چالش‌های مختلفی در این زمینه داریم».
ضرغامی یکی از این چالش‌ها را در مثالی بیان کرد: «در نظر داشتیم برای تعطیلات نوروز اپلیکیشنی جامع به مردم معرفی کنیم که با استفاده از آن به اطلاعات ۱۷ هزار نقطه گردشگری و میراث فرهنگی در سراسر کشور دسترسی داشته باشند. برای کاهش هزینه‌ها، با یک مجموعه دیگر همکاری کردیم اما فرآیند دست و پا گیر برای پرداخت ۴ تا ۵ میلیارد تومان که عملا رقمی محسوب نمی‌شود، مانع از تحقق این برنامه شد. این فرآیند دو ماه طول کشید و به هر روی نتوانستیم برای نوروز از این برنامه رونمایی کنیم.»
او افزود: «دیده می‌شود به افرادی که می‌خواهند در حوزه مجازی کار کنند گفته می‌شود که کارشان خلاف است؛ درحالی که کار آن‌ها خلاف نیست، بلکه ما ظرفیت‌های قانونی‌اش را ایجاد نکرده‌ایم. در این کشور متاسفانه قوانین نظارتی از روحش خارج شده؛ آنکه می‌خواهد فساد کند، آزاد است ولی آنکه مسئولیت‌پذیر و دلسوز است، با موانع مواجه می‌شود.»
ضرغامی در پاسخ به سوال دیگر «رسانه قطبنما» مبنی بر لزوم آموزش در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: «آموزش نکته بسیار مهمی است و ما به‌دنبال ایجاد تحول آموزشی در وزارتخانه خود هستیم. اما چالش اصلی این است که ابتدا باید آموزش‌های لازم را به مدیران و کارشناسان خود ارائه دهیم. تجربه من در صداوسیما هم نشان داده تا مدیران و کارشناسان بدنه وزارتخانه آموزش نبینند و نگاه‌شان تغییر نکند، نمی‌توانیم در امور دیگر به‌جایی برسیم.»
البته ضرغامی سوال «رسانه قطبنما» درباره برنامه این وزارتخانه برای آموزش و ارتباط با جوامع بین‌المللی در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری را بی‌پاسخ گذاشت.
وظیفه نهادهای حاکمیتی و دولتی در حفظ میراث
در ادامه اولین نشست خبری ضرغامی که در محل موزه ملی ایران برگزار شد، او به برخی از بناها، آثار و اشیا منقولی اشاره کرد که در مالکیت نهادهای دولتی و حاکمیتی قرار دارد؛ آثاری که اغلب از سوی نهادهای مالک، مرمت نمی‌شوند: «با برخی از این نهادها جلساتی داشتیم. بسیاری از بناهای تاریخی ما در مالکیت نهادهایی همچون نیروی‌های مسلح، قوه قضاییه و … است. این چالش وجود دارد که چگونه این بناها را مرمت کنیم.»
وزیر میراث فرهنگی البته بر نقش و مسئولیت این نهادها در حفظ میراث فرهنگی کشور، تاکید کرد و گفت: «پیش از این تصور می‌شد سازمان اوقاف مسئولیتی در زمینه حفظ آثار وقفی که جزوی از میراث فرهنگی کشور هستند، ندارد؛ این در حالی است که این سازمان موظف است برای حفاظت فیزیکی اشیا و بناهای موقوفه، بودجه اختصاص دهد و باید بگویم که در همین راستا، با سازمان اوقاف تفاهم‌نامه‌ای امضا کرده‌ایم.»
به‌گفته او در زمان وزیر سابق ارتباطات، آذری جهرمی، وزارت ارتباطات بودجه‌ای برای مرمت ساختمان این وزارتخانه که یک بنای تاریخی است، اختصاص داده بود. در همین حال، برخی از دستگاه‌ها در این زمینه اعتبارات مشخصی ندارند. مثلا محسنی اژه‌ای، رییس فعلی قوه قضاییه از ضرغامی خواسته تا بنای محل استقرار قوه قضاییه، با بودجه وزرات میراث فرهنگی مرمت شود؛ درحالی که مرمتگران هر بار که می‌خواهند به این ساختمان تردد کنند، درگیر مشکلات امنیتی می‌شوند.
در همین حال، وزیر گردشگری در بخشی دیگر از سخنانش، به تفاهم‌نامه این وزارتخانه با وزارت مسکن در زمینه مرمت برخی آثار روستایی اشاره کرد و از فرهنگسازی در این زمینه برای نهادهای ذیربط خبر داد.
ضرغامی تاکید کرد که دستگاه‌ها نباید از به اشتراک گذاشتن آمار خود با وزارتخانه میراث فرهنگی ترسی داشته باشند: «چرا که ما می‌خواهیم در این زمینه همکاری داشته باشیم. به‌طور مثال بنیاد مستضعفان با روی کار آمدن مدیر جدید، سرمایه‌گذاری‌هایی در این زمینه انجام داده و موزه خودرو را راه‌اندازی کرده و توانسته ظرفیت‌های این حوزه را به‌خوبی شناسایی کند».
او در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران درباره اینکه طرح‌های محتوایی برای موزه‌ها در چه وضعیتی قرار دارند و چه میزان اعتبار برای این منظور در نظر گفته شده است، گفت: «اعتبارات عمرانی در بخش میراث فرهنگی ۷۷ درصد رشد کرده. بخشی از این اعتبارات مربوط به مرمت و بخشی دیگر برای مدیریت خود موزه‌ها در نظر گرفته می‌شود. ریز جزییات جداول بودجه هنوز به ما ابلاغ نشده، بنابراین اکنون نمی‌توانم رقم دقیقی را اعلام کنم؛ اما زمانی که رقم دقیق مشخص شد آن را اعلام خواهیم کرد.»
برنامه ایران برای استفاده از ظرفیت جام جهانی قطر
یکی از سوالات مطرح شده در این نشست خبری، برنامه‌های ایران برای استفاده از ظرفیت جام جهانی ۲۰۲۲ قطر و جذب گردشگر بود. ضرغامی در پاسخ به این سوال با اشاره به تشکیل ستاد جام جهانی قطر در وزارتخانه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: «چند دستگاه در این زمینه در حال فعالیت هستند و ما تمام سعی خود را خواهیم کرد تا برای پذیرش هواداران جام جهانی آماده شویم. این آمادگی هم در شهرهای جنوبی و هم در دیگر شهرها خواهند بود. در این راستا، با وزیر فرهنگ قطر هم نشستی داشتم و توافقات خوبی در این زمینه حاصل شد.»
او همچنین با اشاره به راه‌اندازی کشتی کروز بین ایران و قطر گفت: «قرار بود از این کشتی کروز در عید سعید فطر بهره‌برداری شود اما چون چهار سال از این کشتی استفاده نشده بود، ذرات نمک قطعات آن را در بر گرفته و مانع از فعالیت درست و ایمن کشتی می‌شد. در همین راستا، چند غواص مسئول رسیدگی به کشتی و آماده‌سازی آن شدند تا با پاکسازی، کشتی آماده حرکت شود. به همین دلیل افتتاح این کشتی کروز به تعویق افتاد. کار دیگری که برای این کشتی انجام دادیم تخصیص سوخت یارانه‌ای بود؛ این در حالی است که اگر قرار بود این کشتی با سوخت آزاد تردد کند، هر مسیر هزینه‌ای معادل ۵ میلیارد تومان را شامل می‌شد اما با سوخت یارانه‌ای هزینه سوخت برای هر سفر تنها ۶۰ میلیون تومان می‌شود.»
سرمایه‌گذاری خارجی در ایران
با وجود چالش‌های عمده‌ای که در مسیر سرمایه‌گذاری خارجی در گردشگری و میراث فرهنگی ایران وجود دارد، وزیر گردشگری کشور در این نشست خبری و در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران در این خصوص گفت: «به‌جز رژیم اشغال‌گر قدس، ما برای سرمایه‌گذاری سایر کشورها در ایران، چه در حوزه گردشگری، چه در حوزه میراث فرهنگی و چه در حوزه جاذبه‌های تکمیلی هیچ محدودیت یا خط قرمزی نداریم. مثلا در همین راستا اخیرا با جمعی از سرمایه‌گذاران ترکیه‌ای دیدار و تفاهم‌نامه‌ای را امضا و حتی محل سرمایه‌گذاری را نیز مشخص کردیم. این گروه به‌دلیل علاقه‌ای که به اردبیل داشتند به این منطقه سفر کردند و با همکاری ما، تصمیم گرفتند در جوار شورابیل و آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی سرمایه‌گذاری‌هایی انجام دهند.»
ضرغامی همچنین با اشاره به برگزاری چندین نشست با سرمایه‌گذاران قطری در این زمینه گفت: «در این نشست‌ها نیز مکان سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران قطری مشخص شده. به‌طور کلی در تلاشیم تا موانع در این حوزه را از بین ببریم.»
به‌گفته او، در حوزه میراث فرهنگی و مرمت نیز درهای ایران به‌روی کارشناسان و مرمتگران خارجی باز است و اگر این افراد علاقه‌مندند تا در این حوزه ورود کنند و نظرات سودمندی داشته باشند که به میراث فرهنگی ما کمک کند، این وزارتخانه حتما از این نظرات و همکاری‌ها استقبال خواهد کرد. در حال حاضر نیز با برخی از این افراد قرارداد همکاری امضا شده تا از طرفیت‌های خارجی نیز در این زمینه استفاده شود.
ضرغامی در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران درباره برنامه این وزارتخانه برای جذب گردشگران کشورهای همسایه به‌ویژه آذربایجان، گفت: «ما برای جذب گردشگر از هر کدام از کشورهای همسایه برنامه‌هایی داریم و برای هر بخش متناسب با علایق مردم آن بازار، برنامه‌هایی تدوین کرده‌ایم. مشروح این برنامه در نشست دیگری با اصحاب رسانه با موضوع گردشگری به اطلاع عموم و رسانه‌ها خواهد رسید.»
ایجاد انجمن خیرین میراث فرهنگی
ضرغامی با اشاره به موانع قانونی دریافت کمک‌های مردمی به وزارت میراث فرهنگی، گفت: «قبلا زمانی که مردم هدایای خود را به وزارتخانه اهدا می‌کردند برای اینکه این اعتبارات به وزارتخانه بازگردد، مسائل مالی داشتیم اما اکنون این مشکل برطرف شده. در همین راستا، ما اساسنامه انجمن خیرین میراث فرهنگی را تدوین کرده‌ایم و به‌زودی این اساسنامه را با اصحاب رسانه و کارشناسان نیز به اشتراک خواهیم گذاشت تا آن‌ها نیز ما را در این زمینه کمک کنند. به این ترتیب می‌توانیم بدون مشکل قانونی کمک‌های مردمی را جذب کنیم.»
ما ملت آپلود هستیم نه ملت دانلود!
عزت‌الله ضرغامی درباره طرح مسائل میراث فرهنگی در فضای مجازی نیز گفت: «به‌عنوان عضوی از شورای عالی فضای مجازی و کسی که همیشه از اهمیت فضای مجازی در حوزه گردشگری و میراث فرهنگی و سایر بخش‌ها صحبت کرده، باید بگویم فناوری‌های نوین آسیب‌ها و اشکالات خود را نیز دارند. بسیاری از تولیدات انجام‌شده در این زمینه سطحی، هیجانی و زودگذر است؛ این در حالی است که باید در فضای مجازی کارهای محتوایی عمیق و تحلیلی‌های راهگشا داشته باشیم که متاسفانه کمتر به چشم می‌خورد. توصیه من به فعالان حوزه میراث فرهنگی آن است که در فضای مجازی با عمق بیشتری تولید محتوا کنند.»
او افزود: «فضای مجازی آمده که راه را برای حرف‌زدن همه آماده کند. رسانه‌های رسمی به‌دلایل و ملاحظات مختلفی نمی‌توانند فضا را برای حرف‌زدن همه مردم فراهم کنند؛ از این رو نباید در شبکه‌های اجتماعی فضایی را ایجاد کنیم که همه نتوانند نظرات خود را بیان کنند؛ در حوزه میراث فرهنگی باید چند صدایی را ایجاد و حفظ کنیم.»
ضرغامی با بیان این نکته که «ما ملت آپلود هستیم نه ملت دانلود»، اشاره کرد که ما میراث‌داران خوبی نبودیم و مقالات عمیق در این حوزه بسیار کم است و باید به این نکته توجه کنیم.
او با اشاره به اهمیت ارتباط با صاحب‌نظران و متخصصان در حوزه میراث فرهنگی گفت: «از ابتدای فعالیتم، جلسات جداگانه‌ای با گروه‌های مختلف و نخبگان حوزه میراث فرهنگی داشته‌ام. در وزارت میراث فرهنگی ارتباط با نخبگان و استفاده از نظرات کارشناسان نه یک شعار تشریفاتی، بلکه یک موضوع جدی است. در حوزه میراث فرهنگی باید ارتباطات بین رشته‌ای شکل گیرد و متخصصان در رشته‌های مختلف می‌توانند به ما کمک کنند. اگرچه اختلافاتی بین برخی متخصصان همچون باستان‌شناسان و کارشناسان میراث فرهنگی وجود دارد اما همین اختلافات نیز برای ما مغتنم است و مدیر آن است که به تمام نظرات گوش سپرده و اقدامات موثر و لازم را انجام دهد.»
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با اشاره به آثار باقیمانده در مخازن موزه‌ها نیز گفت: «موزه و میراث فرهنگی باید در دسترس همه باشد؛ معتقدم نباید چالش‌هایی که در حوزه برخی تخریب‌ها و آسیب‌ها به میراث فرهنگی وجود دارد را از مردم پنهان کرد، بلکه باید میراث فرهنگی در دسترس همه باشد تا بتوانیم بهتر به آن رسیدگی کنیم. در حال حاضر، آثار بسیاری در مخازن موزه‌ها از جمله مخزن موزه ملی قرار دارد که به نمایش در نمی‌آید؛ یکی از برنامه‌های ما برای نمایش این آثار، برگزاری نمایش‌های استانی است که تجربه نشان داده با استقبال مردم همراه خواهد بود. علاوه بر این ما از تبادل آثار و اشیا تاریخی و فرهنگی با کشورهای دیگر نیز استقبال می‌کنیم. با همکاری وزارت امور خارجه در حال حاضر این برنامه آغاز شده و با رعایت پروتکل‌ها قابل اجرا است.»
ضرغامی تفسیر میراث فرهنگی و اشیا تاریخی را از وظایف راهنمایان موزه و گردشگری برشمرد و توضیح داد: «علاوه بر نمایش میراث فرهنگی به مخاطب، باید این آثار را برای مخاطب تفسیر کرد، تا هر وقت فردی برای بازدید مراجعه می‌کند چیزی بیاموزد. معتقدم حتی اگر اثری متعلق به دوره قاجار یا پهلوی است ما باید به آن نگاه مهندسی و معماری داشته باشیم و آن‌ها را تفسیر کنیم و اینطور نباشد که از آن حرف نزنیم.»
ضرغامی در ادامه گفت: «در واقع من آمده‌ام تا این دیدگاه را متحول کنم و البته این تحول هزینه‌هایی هم داشته است اما نگاه باید نگاه درست فرهنگی باشد.»
او در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران درباره از بین بردن نماد شیر و خورشید در برخی آثار فرهنگی پاسخ داد: «به نظر من این نماد یک نماد فرهنگی و تاریخی است و تا جایی‌که جنبه تاریخی دارد نمایش آن هیچ اشکالی ندارد؛ حالا اگر برخی برای مقاصد سیاسی از این نماد استفاده می‌کنند، موضوع متفاوتی است.»
او با تاکید بر لزوم حفظ حریم آثار تاریخی و فرهنگی تاکید کرد در برخی بافت‌ها حریم اثر خیلی وسیع است و این موضوع سبب ایجاد اختلال در زندگی مردم بومی شده است، به‌همین سبب از کارشناسان خواسته‌ایم تجدید نظر کرده و تا جای ممکن با مردم محلی همکاری کنند.
وزیر میراث فرهنگی در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران درباره تخلف برخی استان‌ها در حفظ حریم آثار و میراث فرهنگی، تصریح کرد: «به‌عنوان یکی از نخستین دستگاه‌ها در دولت فعلی، ما برخی از اختیارات وزارتخانه را به استان‌ها تفویض کردیم؛ اما اگر تخلفی صورت گرفته باشد حتما مسئولیت این موضوع متوجه وزارتخانه نیز هست و ما از مسئولان استانی خواهیم خواست تا به این تخلفات رسیدگی کنند و توضیحات لازم ارائه شود.»
حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه میراث فرهنگی یکی دیگر از موضوعات مطرح‌شده توسط رسانه‌ها در این جلسه بود. ضرغامی در این خصوص گفت: «امسال سال تولید دانش‌بنیان است و نگاه دانش‌بنیان می‌تواند ما را از موانع و گرفتاری‌ها نجات دهد. ما با کارشناسان خود در این حوزه گفتگو خواهیم کرد تا مسیرهایی را اعلام کنند که جوانان فعال در شرکت‌های دانش‌بنیان بتوانند ایده‌های خود را اعلام کنند.»
ضرغامی همچنین در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران درباره بودجه تخصیص‌یافته برای تبلیغات گردشگری و میراث فرهنگی ایران در رسانه‌های خارجی، گفت: «اعتباری برای تبلیغ در رسانه‌های خارجی نداریم.»
پیشنهاد «رسانه قطبنما»:
