رسانه قطبنما: مردم سراسر جهان روزانه بیش از یک چهارم زمان خود را در بستر اینترنت می‌گذارند و بیش از ۶۰ درصد از جمعیت جهان از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند.
این آمار در آخرین گزارش DataReportal، کتابخانه مرجع آنلاین با صدها گزارش و داده رایگان، در جولای ۲۰۲۳ میلادی منتشر شده است؛ گزارشی که نشان می‌دهد نرخ پذیرش (Adaption) جهانی رسانه‌های اجتماعی در ۸ سال گذشته دو برابر شده است.
همه این آمار و ارقام یک پیام واضح دارند: «اینترنت و شبکههای اجتماعی بخشی ضروری از زندگی بشر امروزی است و اگر قرار است کسب‌وکار خود را تبلیغ و نظر مخاطب را جلب کنید، باید بتوانید در بستر اینترنت و شبکههای اجتماعی حرفی برای گفتن داشته باشید.»
اما مردم در اینترنت بیشتر به‌دنبال چه محتوایی هستند؟ چه سایت‌ها و اپلیکیشن‌هایی برای ایرانی‌ها جذاب‌تر است؟ کاربران برای چه نوع محتوای دیجیتالی هزینه می‌کنند؟ محبوب‌ترین رسانه‌های اجتماعی در بین ایرانیان کدام است؟
در ادامه به این سوالات پاسخ خواهیم داد و وضعیت دیجیتال ایران و جهان در سال ۲۰۲۳ میلادی را بررسی خواهیم کرد.
آنچه در این مقاله می‌خوانیم:
- کاربران رسانه‌های اجتماعی؛ دو سوم جمعیت جهان
- اصلی‌ترین دلیل مردم برای استفاده از اینترنت
- روزانه چند ساعت از اینترنت استفاده می‌کنیم؟
- نرخ پذیرش رسانه‌های اجتماعی در جهان، همچنان صعودی
- محبوب‌ترین رسانه‌های اجتماعی در جهان چیست؟
- مردم بیشتر برای چه محتوای دیجیتالی پول خرج می‌کنند؟
- کاربران بیشتر به‌دنبال چه وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌هایی هستند؟
- گوگل، محبوب‌ترین موتور جستجوی جهان
- سهم ۷۵ درصدی تلفنهای هوشمند از ترافیک وب
- جادوی رسانه‌های اجتماعی در بازاریابی
کاربران رسانه‌های اجتماعی؛ دو سوم جمعیت جهان
آخرین گزارش DataReportal از وضعیت دیجیتال جهان در جولای ۲۰۲۳ میلادی نشان می‌دهد، تعداد افرادی که در سراسر جهان از اینترنت استفاده می‌کنند، با رشد ۲.۱ درصدی نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۲۲ میلادی، به ۵.۱۹ میلیارد نفر رسیده و این رقم معادل ۶۴.۵ درصد (حدود دو سوم) از جمعیت ۸.۰۵ میلیاردی جهان است.
تعداد کاربران فعال در رسانه‌های اجتماعی نیز در مجموع به ۴.۸۸ میلیارد نفر رسیده که معادل ۶۰.۶ درصد از جمعیت جهان است؛ البته تعداد ۴.۸۸ میلیارد کاربر فعال رسانه‌های اجتماعی لزوما به‌معنای کاربران منحصربه‌فرد نیست و حساب‌های کاربری تکراری و حقوقی (حساب‌های کاربری موسسات، دولت‌ها و غیره) را نیز در برمی‌گیرد.
تعداد کاربران اینترنت و رسانه‌های اجتماعی در ایران نیز سیر صعودی دارد؛ براساس گزارش شرکت Kepios تعداد کاربران اینترنت در ایران بین سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ میلادی، ۴۶۲ هزار نفر (۰.۷+ درصد) افزایش یافته است.
گزارش DataReportal از وضعیت دیجیتالی ایران تا ژانویه ۲۰۲۳ میلادی (دی ۱۴۰۱) نیز نشان می‌دهد ضریب نفوذ اینترنت در ایران به ۷۸.۶ درصد رسیده است؛ این یعنی:
- ۶۹.۸۳ میلیون کاربر اینترنت در ایران وجود دارد؛
- از این تعداد ۴۸ میلیون نفر، کاربر شبکههای اجتماعی هستند که معادل ۵۴ درصد از جمعیت ۸۸.۸۴ میلیون نفری ایران در دی ۱۴۰۱ است؛
- ۱۹.۰۱ میلیون ایرانی نیز تا آغاز سال ۲۰۲۳ میلادی از اینترنت استفاده نمی‌کردند؛ در واقع در آغاز سال ۲۰۲۳ میلادی، حدود ۲۱.۴ درصد از جمعیت ایران آفلاین بوده‌اند.
علاوه بر این، سرعت اتصال به اینترنت در ایران نیز افزایش یافته است:
گزارش شرکت Ookla که در زمینه سنجش سرعت اتصالات اینترنت ثابت و تلفن‌همراه فعالیت می‌کند، نشان می‌دهد سرعت اتصال به اینترنت در ایران، از ژانویه ۲۰۲۲ میلادی تا ژانویه ۲۰۲۳ میلادی، در تلفنهای همراه ۱۵.۷۹ مگابیت بر ثانیه (۶۲.۷+ درصد) و در اینترنت ثابت ۱.۷۷ مگابیت در ثانیه (۱۸.۰+ درصد) افزایش یافته است؛ بر این اساس، تا ژانویه ۲۰۲۳ میلادی، متوسط سرعت اتصال به اینترنت از طریق اینترنت ثابت به ۱۱.۶۲ مگابیت بر ثانیه و متوسط سرعت اتصال به اینترنت از طریق شبکههای تلفن همراه به ۴۰.۹۷ مگابیت بر ثانیه رسیده است.
اصلی‌ترین دلیل مردم برای استفاده از اینترنت
گزارش DataReportal نشان می‌دهد همانند سال ۲۰۲۲ میلادی، «یافتن اطلاعات» مهم‌ترین دلیل کاربران ۱۶ تا ۶۴ ساله سراسر جهان برای مراجعه به اینترنت است. پس از یافتن اطلاعات، ارتباط با دوستان و خانواده، آگاهی از آخرین اخبار و رویدادها، تماشای فیلم و سریال، آموزش نحوه انجام کارها، یافتن ایده‌های جدید و الهام‌گرفتن، دسترسی و گوش‌دادن به موسیقی، جستجوی محصولات و برندها، پر کردن اوقات فراغت، آموزش و اهداف مرتبط با تحصیل و پژوهش، جستجوی اماکن، مقاصد تعطیلات و سفر، جستجوی مسائل مرتبط با سلامتی و محصولات سلامتی‌محور، مدیریت امور مالی و پس‌انداز، جستجوهای مرتبط با کسب‌وکار و در نهایت بازی، به‌ترتیب مهم‌ترین دلایل مراجعه مردم سراسر جهان به اینترنت است.
روزانه چند ساعت از اینترنت استفاده می‌کنیم؟
گزارش شرکت تحقیقات بازار GWI نشان می‌دهد، مردم سراسر جهان در سه ماهه اول سال ۲۰۲۳ میلادی، به‌طور متوسط روزانه ۶ ساعت و ۴۰ دقیقه از اینترنت استفاده کرده‌اند.
همچنین میزان زمانی که افراد صرف استفاده از شبکههای اجتماعی کرده‌اند، نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۲۲ میلادی ۳ دقیقه کاهش یافته و به ۲ ساعت و ۲۶ دقیقه در روز رسیده است.
با این وجود، میانگین استفاده از رسانه‌های اجتماعی هنوز بین کشورهای مختلف تفاوت معناداری دارد و از حداکثر ۳ ساعت و ۴۹ دقیقه در روز به‌ازای هر کاربر در برزیل، تا حداقل ۴۷ دقیقه در روز به‌ازای هر کاربر در ژاپن متفاوت است.
نرخ پذیرش رسانه‌های اجتماعی در جهان، همچنان صعودی
تجزیه و تحلیل گزارش شرکت مشاور استراتژی Kepios که در زمینه تحلیل رفتارهای آنلاین کاربران فعالیت می‌کند، نشان می‌دهد نرخ پذیرش جهانی رسانه‌های اجتماعی در ۸ سال گذشته دو برابر شده است. طبق این گزارش، در جولای ۲۰۱۵ میلادی کمتر از ۳۰ درصد از جمعیت جهان از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کردند؛ این رقم در سال‌های بعدی، سیر صعودی داشت تا اینکه در جولای ۲۰۲۰ میلادی و در دوران اوج قرنطینه و محدودیت‌های ناشی از همه‌گیری کرونا، با رشدی سریع به حدود ۵۰.۴ درصد از جمعیت جهان رسید.
با کاهش محدودیت‌های کرونایی نرخ رشد دو رقمی استفاده از شبکههای اجتماعی در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ میلادی با ورود به سال ۲۰۲۲ میلادی کاهش محسوسی یافت؛ اما نرخ پذیرش جهانی شبکههای اجتماعی در جولای ۲۰۲۳ میلادی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، شاهد رشد ۲.۸ درصدی بود که نشان می‌دهد همزمان با رشد جمعیت جهان، همچنان نرخ پذیرش شبکههای اجتماعی سیر صعودی خود را حفظ کرده است.
محبوب‌ترین رسانه‌های اجتماعی در ایران و جهان
کاربران سراسر جهان بیشتر از چه رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند؟ طبق گزارش Datarepotal تا جولای ۲۰۲۳ میلادی، محبوب‌ترین رسانه‌های اجتماعی جهان در بین کاربران ۱۶ تا ۶۴ ساله عبارت است از:
- واتساپ
- اینستاگرام
- فیسبوک
- وی چت (Wechat)
- تیک تاک
- دوین (DOUYIN)
- توییتر
- پیام‌رسان فیسبوک (FB Messenger)
- تلگرام
- لاین
- پینترست
- کیوشو (Kuaishou)
- اسنپ‌چت
- کیوکیو (QQ)
- آی مسیج (iMessage)
- لینکدین
- XiaoHongShu
اینستاگرام با وجود قرار گرفتن در رتبه دوم، هنوز هم یک فرصت کلیدی برای برندها است؛ چرا که کاربران در مقایسه با سایر پلتفرم‌ها از اینستاگرام بیشتر برای تعامل با برندها استفاده می‌کنند.
طبق گزارش GWI، بیش از ۶۲ درصد از کاربران اینستاگرام از این پلتفرم برای تحقیق قبل از خرید یا دیدن محتوای برندها استفاده می‌کنند، در حالی که این رقم برای کاربران فیسبوک، ۵۴.۶ درصد و کاربران تیک‌تاک اندکی بیشتر از ۴۰ درصد است. همچنین از هر ۳ کاربر فعال توییتر فقط یک نفر (۳۶.۶ درصد) از این اپلیکیشن برای جستجوی درباره محتوای یک برند استفاده می‌کند.
آماری که گزارش سال ۱۴۰۱ مرکز توسعه تجارت الکترونیک کشور نیز آن را در بازار ایران تایید می‌کند؛ طبق آخرین گزارش این سازمان، در میان رسانه‌های اجتماعی مختلف، اینستاگرام با سهم ۵۵ درصدی در صدر استفاده کاربران شبکههای اجتماعی برای خرید کالا قرار دارد.
اما وضعیت رسانه‌های اجتماعی در ایران چگونه است؟ طبق گزارش DataReportal از کل کاربران اینترنت در ایران تا ژانویه ۲۰۲۳ میلادی، ۶۸.۷ درصد حداقل از یکی از پلتفرم رسانه اجتماعی استفاده کرده‌اند.
همانطور که پیش از این اشاره کردیم تعداد کاربران شبکههای اجتماعی در ایران به ۴۸ میلیون کاربر رسیده که معادل ۵۴ درصد از کل جمعیت کشور تا ژانویه ۲۰۲۳ میلادی است؛ ذکر این نکته ضروری است که این تعداد به‌معنای کاربران منحصربه‌فرد نیست و ممکن است یک فرد چند حساب کاربری داشته باشد.
نکته جالب توجه دیگر در این گزارش استفاده بیشتر مردان ایرانی از شبکههای اجتماعی است؛ طبق گزارش ۴۵.۴ درصد از کاربران شبکه های اجتماعی ایران زن و ۵۴.۶ درصد مرد هستند.
اما کدام شبکههای اجتماعی ترافیک بیشتری را به‌سمت وب‌سایت‌های ثالث ایرانی روانه کرده‌اند؟
طبق گزارش DataReportal، پلتفرم پینترست با ۲۶.۲۳ و اینستاگرام با ۲۶.۲۰ درصد از ترافیک ارجاعی از پلتفرم‌های اجتماعی به‌سمت سایت‌ها، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند و پلتفرم‌های ردیت با ۱۴.۹۵ درصد و لینکدین با ۱۲.۶۴ درصد نیز در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. سهم پلتفرم‌های یوتیوب، فیسبوک، توییتر، تامبلر و وی‌کنتاکت نیز در ترافیک ارجاعی شبکههای اجتماعی به‌سمت سایت‌های شخص ثالث هر کدام کمتر از ۱۰ درصد است.
مردم بیشتر برای چه محتوای دیجیتالی پول خرج می‌کنند؟
کاربران نسل زد (Gen Z) حدود ۳۵ درصد بیشتر از بیبی‌بومرها (Baby Boomers) برای محتوای دیجیتال هزینه می‌کنند. منظور از بیبی‌بومرها متولدین دوره‌ی انفجار جمعیت پس از جنگ جهانی دوم در سال‌ها ۱۹۴۶ تا ۱۹۶۴ میلادی (۱۳۲۴-۱۳۴۳) هستند و نسل زد (Z) نیز به افرادی گفته می‌شود که بین سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۰ میلادی (اواسط دهه ۱۳۷۰ تا اواخر دهه ۱۳۸۰ شمسی) متولد شده‌اند. اما این کاربران بیشتر برای چه نوع محتوای دیجیتالی هزینه می‌کنند؟
طبق نتایج تحقیقات GWI، کاربران ۱۶ تا ۶۴ ساله بیشتر برای سرویس‌های استریم فیلم سریال، سرویس‌های استریم موسیقی، دانلود موسیقی، اپلیکیشن‌های موبایلی، بازی‌های موبایلی، دانلود فیلم، برنامه‌های مطالعه و یادگیری، کتاب‌های الکترونیک، خرید درون برنامه‌ای، سرویس‌های خبری، پکیج‌های نرم‌افزاری، سرویس‌های وب ویژه، اشتراک مجله‌های آنلاین، هدایای دیجیتال و سرویس‌های دوست‌یابی، هزینه پرداخت می‌کنند.
کاربران بیشتر به‌دنبال چه وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌هایی هستند؟
نتایج گزارش DataReportal نشان می‌دهد هنوز هم نرم‌افزارهای چت و پیام‌رسان در میان کاربران ۱۶ تا ۶۴ ساله، بیشترین محبوبیت را دارند.
علاوه بر وب‌سایت‌ها و برنامه‌های پیام‌رسان، اپلیکیشن‌ها و وب‌سایت‌هایی که در زمینه شبکههای اجتماعی، موتورهای جستجو و پرتال‌های وب، خرید، حراج و نیازمندی‌ها، نقشه، پارکینگ‌ها و سرویس‌های مبتنی بر موقعیت مکانی، ایمیل، موزیک، هواشناسی، اخبار، سرگرمی، بازی، سرویس‌های موبایلی (مثل تاکسی‌های اینترنتی و غیره)، بانکداری، سرمایه‌گذاری و بیمه، ورزش و سفر فعالیت دارند، به‌ترتیب بیشترین میزان محبوبیت را در میان کاربران دارند.
گوگل، محبوب‌ترین موتور جستجوی جهان
طبق گزارش DataReportal سایت‌های زیر به‌ترتیب دامنه‌های هستند که در سال ۲۰۲۳ میلادی بیشترین میزان ترافیک وب را داشته‌اند:
- گوگل
- یوتیوب
- فیسبوک
- توییتر
- اینستاگرام
- بایدو (Baidu)
- ویکی پدیا
- یاندکس (Yandex)
- یاهو
- واتساپ
در واقع تنها دو دامنه Google.com و YouTube.com بیش از یک چهارم ترافیک جهانی به ۱۰ هزار دامنه وب برتر جهان را به خود اختصاص می‌دهند؛ برای اینکه درک کنید این رقم تا چه اندازه بزرگ است، باید بدانید که ۱۰ هزار وب‌سایت برتر جهان از نظر میزان بازدید، در هر ماه در مجموع نزدیک به نیم تریلیون بازدید دارند.
ارقام منتشرشده توسط وب‌سایت تحلیل ترافیک وب Statcounter نیز نشان می‌دهد که موتور جستجوی گوگل، منشا ۹۲.۶ درصد از کل ترافیک ارجاعی وب است که از موتورهای جستجو نشأت می‌گیرند.
گزارش DataReportal همچنین نشان می‌دهد ۹۹.۶۲ درصد از کل کاربران اینترنت در ایران از موتور جستجوی گوگل استفاده می‌کنند.
سهم ۷۵ درصدی تلفنهای هوشمند از ترافیک وب
طبق گزارش DataReportal در جولای ۲۰۲۳ میلادی، از کل ترافیک ارجاعی به مرورگرهای وب، ۷۵.۴۱ درصد سهم دستگاه‌های تلفن همراه است که این رقم نسبت به‌مدت مشابه سال قبل ۱۳.۶ درصد رشد داشته است؛ سهم لپ‌تاپ و کامپیوترهای رومیزی نیز با ۲۸.۲ درصد کاهش نسبت به سال ۲۰۲۲ میلادی، به ۲۳.۲۱ درصد رسیده.
این آمار نشان از اهمیت توجه به رشد افزون نیازهای کاربران تلفنهای هوشمند دارد. گزارش‌های شرکت تجزیه‌وتحلیل داده‌های موبایل GSMA Intelligence، نیز نشان می‌دهد تعداد اتصالات تلفن همراه در ایران بین سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ میلادی، ۳.۱ میلیون (۲.۵+ درصد) افزایش یافته است.
بر این اساس، تعداد اتصالات فعال تلفن همراه ایرانیان تا ژانویه ۲۰۲۳ میلادی در مجموع به ۱۲۶.۹ میلیون رسیده که این رقم معادل ۱۴۲.۸ درصد از کل جمعیت است. این تعداد به این معنی است که برخی از افراد چند خط تلفن همراه فعال به نام خود دارند.
بررسی سهم ترافیک وب موبایل براساس سیستم عامل نیز نشان می‌دهد ۹۴.۶۵ درصد از ترافیک وب موبایل متعلق به گوشی‌های با سیستم‌عامل اندروید است و سهم سیستم‌عامل iOS تنها ۵.۱۲ درصد و بقیه سیستم‌عامل‌ها کمتر از یک درصد است.
جادوی رسانه‌های اجتماعی در بازاریابی
اما یک نکته حائز اهمیت است و آن اینکه رسانه‌های اجتماعی در معرفی برندها، محصولات و خدمات جدید، از توصیه‌های دهان‌به‌دهان نیز پیشی گرفته‌اند.
طبق آخرین تحقیقات GWI، موتورهای جستجو، تبلیغات تلویزیونی، تبلیغات شبکههای اجتماعی، تبلیغات دهان‌به‌دهان، وب‌سایت برندها، سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی، وب‌سایت‌های خرده‌فروشی آنلاین، تبلیغات وب‌سایت‌ها، توصیه‌ها و کامنت‌ها در رسانه‌های اجتماعی به‌ترتیب بیشترین تاثیر را در آشنایی افراد با برندها و محصولات جدید دارند.
البته وقتی صحبت از کاربران ۱۶ تا ۲۴ ساله می‌شود، رسانه‌های اجتماعی اولین و مهم‌ترین کانال برای آشنایی با برندها و محصولات جدید است؛ اما زمانی که پای گروه‌های سنی بالاتر به میان می‌آید، هنوز تبلیغات شفاهی و تلویزیونی در مقایسه با رسانه‌های اجتماعی، اهمیت بیشتری دارد.
در همین حال، نمی‌توان جلوی نفوذ اینترنت را گرفت گزارش سال ۱۴۰۱ مرکز توسعه تجارت الکترونیک کشور نشان می‌دهد، حجم تجارت الکترونیکی ایران در سال ۱۴۰۱، با وجود محدودیت‌های اینترنتی و فیلترینگ شدید، نسبت به سال گذشته ۴۸ درصد رشد کرده و شبکههای اجتماعی بیشترین سهم را در تجارت الکترونیک سال ۱۴۰۱ داشته‌اند؛ این یعنی کسب‌وکارهای امروزی به‌خوبی از قدرت تکنولوژی و رسانه‌های اجتماعی در آگاهی از برند، بازاریابی، جذب مخاطب و غیره آگاهند و طبق گزارش ۱۴۰۱ یکتانت، حدود ۹۴ درصد از کسب‌وکارهای ایرانی در اینستاگرام فعالیت دارند.
با این وجود حضور کسب‌وکارها در فضای مجازی بدون داشتن یک استراتژی مشخص، تولید محتوای درگیرکننده، مفید و جذاب و سنجش مستمر معیارها، اثربخش نخواهد بود.
شما چه برنامه‌ای برای استفاده از قدرت نفوذ اینترنت و رسانه‌های اجتماعی، تولید محتوا و بازاریابی کسب‌وکارتان در شبکههای اجتماعی دارید؟
پیشنهاد «رسانه قطبنما»:
