رسانه قطبنما: زمانی که بحران فرا می‌رسد همیشه برنده‌ها و بازنده‌هایی وجود دارند. یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های قرن اخیر که تمام جهان را درگیر کرد، همه‌گیری کرونا بود. حال کارشناسان صنعت گردشگری معتقدند تا سال ۲۰۲۵ و زمانی‌که آثار بحران کرونا کمرنگ‌تر شده است، برنده‌ها و بازندگان این بحران در صنعت گردشگری نیز مشخص خواهند شد. در ادامه به بررسی چرایی عبور موفق برخی شرکت‌ها از این بحران و همچنین واکنش بخش‌های مختلف صنعت گردشگری به کرونا و مشکلات و چالش‌های پیش رو خواهیم پرداخت.
نقدینگی رمز عبور موفق شرکت‌های بزرگ از بحران کرونا
یکی از مهم‌ترین عواملی که به شرکت‌های بزرگ مسافرتی کمک کرد تا بحران کووید-۱۹ را پشت سر بگذارند نقدینگی بود. به‌طور کلی بهترین مدیران همواره می‌توانند با یک مهندسی مالی دقیق، مسیر خود را برای عبور از بحران پیدا کنند. این در حالی است که شرکت‌های ضعیف‌تری که از منابع کمتری برخوردارند، همواره در بحران‌ها یا با تخفیفات گسترده به‌فروش می‌رسند یا به‌طور کلی از صحنه رقابت حذف می‌شوند. اتفاقی که بارها و بارها در سال ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ و در چالش همه‌گیری کرونا شاهد آن بودیم.
برنده‌های رقابت آژانس‌های گردشگری آنلاین
در عرصه رقابت آژانس های گردشگری آنلاین (OTA) شرکت‌های نام‌آوری همچون «بوگینگ دات کام»، «ایربی‌ان‌بی» و گروه چینی «تریپ دات کام» موفق شدند تا رکود ناشی از کرونا را پشت سر بگذارند. این شرکت‌ها با خروج از این بحران حتی قوی‌تر شده‌اند. روندی که به نظر می‌رسد تا سال ۲۰۲۵ همچنان ادامه خواهد داشت. این شرکت‌ها با نقدینگی فراوان، تجمیع تعداد زیادی از شرکت‌های رقیب و شکست، انحلال و فروش آژانس های مسافرتی آنلاین کوچک‌تر، مانند «بوک آی‌تی دات کام» (BookIt.com) و شرکت‌های اجاره کوتاه‌مدت مانند «استی آلفرد» (Stay Alfred)، توانستند از این بحران عبور کنند.
«بوک آی‌تی دات کام» (BookIt.com) و «استی آلفرد» (Stay Alfred) تنها برخی از بی‌شمار سایت‌های رزرو آنلاین فعال در صنعت گردشگری بودند که در همان ماه‌های نخست بحران شکست خورده و برای همیشه کنار گذاشته شدند.
اما تا سال ۲۰۲۵ چه بر سر برندگان بحران کرونا و آژانس‌های گردشگری موفق خواهد آمد؟ به‌احتمال زیاد تا سال ۲۰۲۵ بسیاری از نقش‌آفرینان بزرگ صنعت گردشگری آنلاین هنوز با یکدیگر به‌شدت رقابت می‌کنند و در عین‌حال در ظاهر دم از همکاری با یکدیگر خواهند زد، هرچند این روابط همواره افت‌وخیزهای فراوانی خواهد داشت. به‌عنوان مثال سرمایه‌گذاری مشترک گروه «تریپ دات کام» و «تریپ ادوایزر» در «چین»، سبب خواهد شد تا رفته‌رفته روابط طولانی و حسنه شرکت تریپ ادوایزر و هلدینگ بوکینگ گسسته شده و کمرنگ شود.
همه‌چیز به نفع شرکت‌های بزرگ نیست
با وجود عبور موفق این شرکت‌ها از بحران، یکی دیگر از مشکلاتی که با خروج از بحران کرونا همچنان بر سر راه شرکت‌های پیشرو صنعت گردشگری همچون «ایربی‌ان‌بی»، هلدینگ بوکنیگ و همچنین برخی شرکت‌های بزرگ فناوری همچون گوگل، فیسبوک و علی بابا، وجود دارد این است که این شرکت‌ها در بسیاری از نقاط جهان مشمول مقررات و محدودیت‌های شدیدتری خواهند شد که جلوی رشد بیشتر آن‌ها را خواهد گرفت. اما آیا صنعت گردشگری تا سال ۲۰۲۵ بر غولی همچون گوگل پیروز خواهد شد؟ چرا که این شرکت در بین شرکت‌های بزرگ فناوری در دوران کووید-۱۹ بزرگ‌ترین کسب‌وکار مسافرتی را داشت. همه می‌دانند که گوگل محصولات سفر خود را بالاتر از محصولات رقبا در دسترس قرار می‌دهد و نهادهای نظارتی گوگل را تحت فشار قرار داده‌اند تا روند قرارگرفتن نتایج جستجو در صفحات خود را روشن‌تر کند. نکته اصلی اینجا است که ناظران بیشتر بر توقف روند خرید شرکت‌های کوچک و نوپا توسط شرکت‌های فناوری بزرگ و جهت‌گیری‌های سیاسی متمرکزند تا بر دموکراتیزه کردن صنعت گردشگری و به‌ویژه گوگل. از سویی دیگر گوگل با استفاده از وکلا و لابی‌گری، راه‌هایی را برای مانور بیشتر پیدا کرده است. بنابراین باید گفت علی‌رغم نظارتی که بر روی گوگل وجود دارد، نمی‌توان با قطعیت گفت که صنعت سفر در سال ۲۰۲۵ بر گوگل پیروز شده است.
تعادل در صنعت هتلداری به نفع هتل‌ها
هتل‌های زنجیره‌ای در سال ۲۰۲۰ و اوایل سال ۲۰۲۱ به توزیع آنلاین آژانس‌های مسافرتی متمایل شده بودند، چراکه بسیاری از مصرف‌کنندگان هنوز تمایلی به اقامت در هتل‌های شلوغ نداشتند و از خلوت نسبی اماکن اجاره کوتاه‌مدت (آلترناتیو) حمایت می‌کردند. اما این انگیزه به محض تزریق میلیاردها دز واکسن کمرنگ شده و ماریوت، هیلتون، آکور و اینترکنتینننتال مجدداً شاهد افزایش رزرو و بازگشت مسافران به هتل‌ها بودند. روندی که سبب خواهد شد تا این گروه‌ها سال ۲۰۲۵ سود سرشاری را به‌دست آورند. اقامتگاه‌های آلترناتیو (Alternative accommodations) نیز تا سال ۲۰۲۵ سرنوشتی مشابه هتل‌ها داشته و به‌عنوان یک گزینه محبوب برای گذراندن تعطیلات به کار خود ادامه خواهند اما تا آن زمان عدم توازن بین رزرو اماکن اجاره کوتاه‌مدت و هتل‌ها، که در روزهای نخست همه‌گیری به‌نفع اجاره کوتاه‌مدت بود، به‌نفع هتل‌ها از بین خواهد رفت.
ذهنیت دیجیتال فرست (Digital first) در آسیا
آسیا یکی از پربحث‌ترین و جذاب‌ترین قاره‌های جهان در زمینه تاثیرگذاری بر آینده صنعت گردشگری است. در دهه گذشته این قاره شاهد رشد شگفت‌انگیز صنعت گردشگری و سفرها بود. با شیوع کرونا آسیا شاهد رشد و ظهور سوپراپ‌ها و گرایش بالای افراد برای دریافت خدمات دیجیتال بود. چین نمونه بارز این تغییر است. اکثریت قریب‌به‌اتفاق فروش سفر در چین، به‌عنوان یکی از پرجمعیت‌ترین کشورهای آسیا و جهان که سهم بسزایی در صنعت گردشگری جهانی دارد، در اوایل سال ۲۰۲۰ هنوز به‌صورت آفلاین بود اما دو شرکت چینی، تریپ دات کام و «می‌توان» (Meituan)، با مهارت و وقت‌شناسی تمام از بحران کرونا استفاده کرده و خرید دیجیتالی را با نهایت قدرت تبلیغ کردند.
براساس تئوری «دیجیتال فرست» (Digital-First) محتوا باید ابتدا در کانال‌های رسانه‌ای جدید و با اولویت بیشتر نسبت به رسانه‌های قدیمی منتشر شود. تئوری که با ظهور ویروس کرونا در قاره آسیا بیشتر از هر نقطه دیگری در جهان به منصه ظهور رسید.
فعالیت این دو شرکت سبب شد تا در چین میزان پذیرش فناوری‌های آنلاین به‌حد چشم‌گیری افزایش پیدا کند. به این معنی که افراد بیشتری به‌جای تماس گرفتن یا حضور در یک آژانس مسافرتی، تنها از طریق تلفن‌های همراه خود سفرهای بیشتری را به‌صورت اینترنتی رزرو کردند. چینی‌ها همچنین از تعطیلی مرزها استفاده کرده و سفرهای داخلی یا سفر به کشورهای نزدیک را در دستور کار خود قرار دادند. با افزایش سفرهای داخلی در این کشور تعداد سفرها در بازار چین افزایش قابل‌توجهی پیدا کرد، به‌طوری که سهم بازار جهانی آسیا و به‌ویژه چین را در صنعت گردشگری تقویت کرد. اما تا سال ۲۰۲۵ چه کسی سهم بیشتری از بازار گردشگری آسیا را از آن خود خواهد کرد؟ کارشناسان معتقدند گروه چینی تریپ دات کام، که به جز تشریفات اداری همه کارهای دو شرکت «توجیا» (Tujia)، شرکت اجاره کوتاه‌مدت چینی، و شرکت هندی «میک مای تریپ» (MakeMyTrip)، را کنترل می کند و شرکت چینی رزرو هتل و سرویس تحویل «می‌توان» (Meituan) تا سال ۲۰۲۵ بخش اعظمی از سهم بازار آسیا را به دست خواهند آورد.
تنوع و گوناگونی، جهان در حال تغییر است!
جنبش «جان سیاه‌پوستان مهم است» (Black Lives Matter) که در سال ۲۰۲۰ در سطح جهانی همه را به واکنش واداشت به‌طور یقین تا چند سال آینده منجربه افزایش تعداد افراد رنگین‌پوست و زنان در راس شرکت‌ها و سازمان‌های مسافرتی و گردشگری خواهد شد. این مسئله به‌خصوص در شرکت‌های هواپیمایی که سال‌ها در انحصار مدیران مرد بود به‌خوبی قابل مشاهده است. چرا که این شاخه از صنعت حالا شاهد حضور تعدادی از مدیرعاملان زن است که هواپیماهای جدید سفارش می دهند و در مورد ظرفیت و مسیرهای شبکه حمل‌ونقل هوایی تصمیم می‌گیرند. این در حالی است که چالش فعالان تنوع و فراگیری در مشاغل مسافرتی این است که فشار را سال به سال ادامه دهند و نشان دهند که صرفا انتصاب مدیران ارشد و رهبری میانی تنها آغاز این بازی و یک پیروزی اولیه است.
نمی‌توان سفرهای کاری را نادیده گرفت
سفرهای کاری بسیار سریع‌تر از آنچه بسیاری از افراد تصور می‌کردند از اواخر سال ۲۰۲۱ افزایش یافت، چراکه واکسن‌ها در اکثر نقاط جهان اعتمادبه‌نفس سفر را بالا برده و شهرها کم‌کم طعم بهبود را چشیدند. رفته‌رفته در اواخر سال ۲۰۲۱ کارگزاران املاک تجاری در مراکز شهری در سراسر جهان از امضای قرارداد بازگشایی پردیس‌های بزرگ اداری خبر می‌دهند و افرا دورکار به میز و اتاق کار خود بازمی‌گردند. این بدان معناست که خطوط هوایی، هتل‌هایی که از مسافران کاری پذیرایی می‌کردند و شرکت‌های مدیریت سفر از همان جایی که در روزهای پر سر و صدا سال ۲۰۱۹ متوقف شده بودند، شروع به کار می‌کنند. در نهایت تا سال ۲۰۲۵ شیوع گسترده کووید -۱۹ متوقف شده است و اگرچه همچنان نگرانی‌هایی از این بیماری وجود دارد اما مطمئنا دیگر چیزی به نام کووید-۲۵ جهان را تهدید نخواهد کرد. صنعت گردشگری نیز به‌سان تمام صنایع دیگر با گذر از این بحران دستخوش تغییراتی شده است که هرگز قابل بازگشت نخواهد بود. تشدید رقابت‌ها، مقابله دولت‌ها با گسترش روزافزون نفوذ شرکت‌های بزرگ فناوری، قوانین ضد انحصار، حضور بیشتر زنان و رنگین‌پوستان در سمت مدیریت صنعت گردشگری و همچنین تبدیل‌شدن چین به قطب جدید اقتصاد جهانی و تاثیر انکارناپذیر آسیا بر صنعت گردشگری جهانی تنها برخی از تغییرات صنعت بزرگ گردشگری از گذر از کووید-۱۹ بود. حال باید دید تا سال ۲۰۲۵ چه سرنوشتی در انتظار صنعت گردشگری خواهد بود. آخرین اخبار صنعت گردشگری را از «رسانه قطبنما» دنبال کنید.
پیشنهاد «رسانه قطبنما»:
