گردشگری پایدار از جمله انواع گردشگری است که در سال‌های اخیر به‌ویژه پس از همه‌گیری ویروس کرونا، با تقاضای زیادی از سوی مصرف‌کنندگان روبه‌رو شده است، اما گردشگری پایدار چیست و برندهای گردشگری چگونه می‌توانند از طریق آن، مصرف‌کنندگان را به‌سوی خود جذب کنند؟
تغییرات آب‌وهوایی و آلودگی محیطزیست یکی از چالش‌برانگیزترین مباحث جوامع امروز است. در این بین صنعت گردشگری عامل ۵درصد از انتشار گاز «کربن‌دی‌اکسید» (CO2) در جهان است. با این وجود آیا می‌توان انسان مدرن امروز را از لذت سفر محروم کرد؟ قطعا خیر! چراکه سفر یک نیاز غیرقابل‌انکار بشر بوده و نقش بسیار مهمی در اقتصاد جهان دارد. حال انسان‌ها چگونه می‌توانند در کنار سفرکردن، برای بقای کره زمین تلاش کنند؟ برندهای گردشگری چگونه می‌توانند به افزایش تقاضای سفرهای پایدار از سوی مصرف‌کنندگان پاسخ دهند؟
راه‌حل تمامی این مشکلات منجر به تولد شاخه جدیدی از گردشگری با نام گردشگری پایدار شد. این نوع گردشگری که اغلب با سفرهای آگاهانه، سفرهای سبز و گردشگری بومی همراه است، یکی از مهم‌ترین ایده‌های صنعت گردشگری امروز برای به حداقل رساندن تأثیر منفی سفر بر محیطزیست و البته ایجاد تاثیرات مثبت بر جوامع محلی و اقتصادی کشورها است. «رسانه قطب‌نما» در این مطلب علاوه بر ارائه‌ی یک تعریف کلی از گردشگری پایدار، چگونگی تاثیر آن بر رشد و سودآوری برندهای گردشگری را نیز بررسی می‌کند.
گردشگری پایدار چیست؟
سازمان جهانی گردشگری، «گردشگری پایدار» (sustainable tourism) را نوعی از گردشگری تعریف می‌کند که اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی فعلی و آینده سفرها را به‌طور کامل در نظر گرفته و نیازهای بازدید‌کنندگان، صنعت، محیطزیست و جوامع میزبان را برطرف می‌کند.
سفر پایدار به معنای سفری است که تأثیرات منفی انسان‌ها بر روی کره زمین را به حداقل برساند. هرگونه اقدامی که مراقبت از محیط فرهنگی و طبیعی مقاصد در طولانی‌مدت را در پی داشته باشد، باعث تحقق اهداف سفرهای پایدار می‌شود. گردشگری پایدار، اطمینان حاصل می‌کند که مقاصد برای نسل‌های بعدی به‌صورت بکر و دست‌نخورده باقی بماند. یک مسافر پایدار، ضمن حفظ زیبایی‌های محیطزیست و اکوسیستم، به کاوش و لذت‌بردن از سفر خود می‌پردازد.
هدف گردشگری پایدار چیست؟
هدف گردشگری پایدار افزایش مزایا و کاهش تأثیرات منفی ناشی از گردشگری برای مقاصد است. این هدف با استفاده از روش‌های زیر به دست می‌آید:
حفاظت از محیط‌های طبیعی، حیات‌وحش و منابع طبیعی هنگام توسعه و مدیریت فعالیت‌های گردشگری
ارائه تجربه‌های معتبر گردشگری که از میراث و فرهنگ مقاصد گردشگری محافظت می‌کند.
ایجاد مزایای اقتصادی و اجتماعی برای جوامع مختلف از طریق اشتغال‌زایی و درآمدزایی
کرونا و تاثیر آن بر گردشگری پایدار
همه‌گیری کرونا هشداری به تمام جهان مبنی بر تغییر روش زندگی، سفر و بازدید از جهان بود. بسیاری از گردشگران و فعالان صنعت گردشگری در دوران قرنطینه به روش‌هایی برای حفظ محیطزیست و فعالیت‌هایی که باعث ایجاد کربن کمتری در طبیعت می‌شود و در حین حال افزایش مزایای اقتصادی صنعت گردشگری برای جوامع محلی سراسر جهان فکر کردند. بنابراین همه‌گیری ویروس کرونا، با تمام آثار مخرب و جبران‌ناپذیری که بر بخش‌های مختلف صنعت گردشگری باقی گذاشته، سبب افزایش میل به گردشگری پایدار و تقاضای این نوع از سفرها شده است.
میزان علاقه‌ی مسافران به گردشگری پایدار
یکی از مهم‌ترین مسائلی که برندهای گردشگری باید به آن توجه کنند آن است که در سال‌ها اخیر به‌ویژه در دوران همه‌گیری ویروس کرونا، توجه مصرف‌کنندگان به‌سمت سفرهای پایدار جلب شده است. به‌عنوان مثال مسافران برای انتخاب یک هتل، هتل‌های سازگار با محیطزیست را در اولویت قرار می‌دهند.
یک نظرسنجی توسط «بوکینگ دات کام» (Booking.com) نشان می‌دهد که ۸۷درصد از مسافران جهانی خواهان گزینه‌های سفرهای سبز بوده و ۶۷درصد از آن‌ها مایل به پرداخت ۵درصد هزینه‌ی بیشتر برای سفرهای کم کربن هستند. علاوه بر آن، یک نظرسنجی توسط برند هتلداری «آکور» (Accor) نشان می‌دهد که ۷۰درصد از مسافران، ترجیح می‌دهند در هتلی که مدارک معتبر پایداری دارد، اقامت کنند. نکته مهم آن است که این تمایل، تنها مختص مسافران تفریحی نیست و ۵۱درصد از مشاغل نیز تمایل دارند رویدادهای خود را در مکان‌های سازگار با محیطزیست برگزار می‌کنند.
گردشگری پایدار سبب کاهش هزینه‌ها می‌شود
پایداری تنها به‌نفع مصرف‌کنندگان نیست. تمرکز اصلی پروژه‌های پایداری افزایش بهر‌ه‌وری برندها است که غالباً صرفه‌جویی در مصرف انرژی و منابع، استفاده از منابع تجدیدپذیر رایگان و به حداقل رساندن هدر‌رفت را به‌دنبال دارد.
به‌عنوان مثال اگر این موارد در یک هتل به‌درستی و به‌طور مداوم اجرا شوند، باعث کاهش هزینه‌های عملیاتی و هدر‌رفت هزینه‌ها خواهد شد. اگرچه سرمایه‌ی اولیه برای راه‌اندازی برخی از پروژه‌های پایداری می‌تواند زیاد باشد اما سود درازمدت آن، باعث جبران هزینه‌ها می‌شود. یکی از مثال‌های پروژه‌های پایداری، سیستم‌های مدیریت انرژی است که می‌تواند هزینه‌های انرژی را تا ۲۸درصد کاهش دهد.
اهمیت به گردشگری پایدار تنها به هتل‌ها محدود نمی‌شود. بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی نیز با ایده‌هایی همچون استفاده از سوخت‌های پایدار و معرفی هواپیماهای جدید حتی قبل از همه‌گیری کرونا، برنامه‌های بزرگی را در این راستا آغاز کرده و بودجه‌های کلانی را برای پایداری اختصاص دادند.
گردشگری پایدار و برندهای بزرگ گردشگری
بسیاری از برندهای بزرگ گردشگری تاکنون به اهمیت پایداری در جذب مصرف‌کنندگان و البته سودآوری و کاهش هزینه‌ها پی برده و از روش‌های گوناگونی برای به‌کارگیری آن استفاده کرده‌اند. به‌عنوان مثال شرکت «هیلتون» (Hilton) از جمله برندهای بزرگ هتلداری است که سعی دارد کربن منتشرشده از جلسات و رویدادها را تقریباً در ۶۰ هتل اروپا خاورمیانه و آفریقا بدون هیچ هزینه اضافه‌ای برای مشتری جبران کند. چندی پیش نیز شرکت «اکسپدیا» (Expedia) و «آکور» (Accor)، با پیوستن به سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد «یونسکو» (UNESCO)، برای گسترش هرچه بیشتر «پیمان گردشگری پایدار یونسکو» از آغاز همکاری با این سازمان خبر داده بودند.
سخن پایانی
با توجه به آنکه در سال‌های اخیر، به‌ویژه در دوران همه‌گیری ویروس کرونا تقاضای مصرف‌کنندگان به سفرهای پایدار با افزایش چشم‌گیری روبه‌رو شده است و بسیاری از آن‌ها به‌طور قابل‌توجهی بر شیوه زندگی سازگار با محیطزیست تمرکز کرده‌اند، بسیاری از برندهای حوزه‌ی سفر و گردشگری سراسر جهان در حال ارزیابی شیوه‌های گوناگونی برای ارتقای پایداری در کسبوکار خود هستند.
سفر و گردشگری پایدار خواه‌ناخواه به یکی از اصلی‌ترین روش‌های سفرکردن در آینده‌ی نه‌چندان دور تبدیل خواهد شد، بنابراین برندهایی که به این تقاضای مصرف‌کنندگان پاسخ صحیح می‌دهند، شاهد جلب نظر و اعتماد مشتریان و در نتیجه رشد کسبوکار خود خواهند بود.
«قطب‌نما» در تلاش است که هر هفته شاخه‌های مختلف گردشگری، که در سال‌های اخیر بسیار موردتوجه قرار گرفته‌اند، را معرفی کند. اگر به این مباحث علاقه‌مندید، مقاله‌های سفر و گردشگری «قطب‌نما» را در روزهای یکشنبه مطالعه کنید.
