پیش از آنکه زمین درگیر بحرانهای تغییرات آبوهوایی و کرونا شود، مردم قرن ۲۱، بهعنوان مسافرانی صرفهجو و آگاه به قیمتها شناخته میشدند. کسانی که در جستوجوی تجربههای تازه دل به جادهها میزدند. با این حال، شرایط برای مسافران ۵ سال آینده کاملاً متفاوت خواهد بود. پیشبینیها نشان میدهد که مسافران سال ۲۰۲۵ بسیار بالغتر از جوامع حال حاضر بوده و تاثیر نسبی سفرهایشان بر روی محیط را بررسی خواهند کرد. بهطور مثال آیا با هواپیماهای «ایرباس» (Airbus) سفر کنند یا از قطارهای محلی استفاده کنند؟ این سوالات نشاندهنده تصمیمات آگاهانهای است که توسط مسافران نسل آینده گرفته خواهد شد. نتایج نظرسنجی وبسایت «بوکینگ» (Booking) از مسافران تابستان سال ۲۰۲۰ (۱۳۹۹-۱۳۹۸) نشان میدهد که ۶۰درصد از پاسخدهندگان، از برنامهها یا وبسایتهایی استفاده میکنند که تورهای پیشنهادی آنها بهدنبال ایجاد تاثیرات مثبت بر روی کسبوکارها و کیفیت زندگی مردم محلی است. از طرفی دیگر، ۵۱درصد نیز اظهار داشتهاند اگر برنامهی تورها تاثیرات نامطلوبی بر محیطزیست داشته باشد، مقصد گردشگری خود را تغییر داده و به مقاصدی خلوتتر و با محبوبیت کمتر سفر میکنند. در ادامه این مطلب از «رسانه قطبنما» برخی از ترندهای صنعت سفر و گردشگری در سال ۲۰۲۵ را با یکدیگر مرور خواهیم کرد.
۱- بدون آسیبرساندن به کرهی زمین سفر کنید!
یکی از مهمترین عوامل یک سفر آگاهانه و پایدار، سوالپرسیدن، مقایسه و انتخابهای درست است. برای مثال سوالاتی مانند کدام هتل برای اقامت بهتر خواهد بود؟ آیا سفر با کشتیهای کروز مناسب است یا هواپیما؟، همگی نشاندهنده یک سفرآگاهانه، بهصرفه و پایدار است. شاید برخی از مسافران احتیاط بیش از حد در انتخاب مقاصد و اپراتورها را بهمعنای کاهش هیجانات سفر بدانند؛ اما آنها میتوانند با یک انتخاب صحیح، بدون آسیبرساندن به محیطزیست و حفظ کیفیت زندگی مردم بومی، آگاهانه از نقطهای به نقطهای دیگر سفر کرد. از سویی دیگر تاثیرات همهگیری ویروس کرونا و رکود اقتصادی ناشی آن، صنعت گردشگری را به سمت یک مدل یکپارچهتر و منظمتر هدایت کرده است. بدین ترتیب مسافران ۲۰۲۵، در انتخاب مقاصد گردشگری بسیار هدفمند عمل میکنند. «سفرهای آهسته» (Slow Travel) با تاکید بر ارتباط با مردم محلی و فرهنگ آنها، تمایل برای کسب تجربههای جدید و دورشدن از جاذبههای ظاهری سفرها، از ترندهای موردعلاقهی این مسافران خواهد بود.
۲- تغییر نگرش در اجارههای کوتاهمدت خانهها
شهرداری «لیسبون»، پایتخت «پرتغال»، یکی از ارگانهایی است که روشی خلاقانه را در زمینهی اجارههای کوتاهمدت در پیش گرفته است. شورای شهر لیسبون صاحبخانهها را تشویق میکند تا بهجای اجاره کوتاهمدت املاک خود به گردشگران، آنها را بهعنوان «خانههای ارزانقیمت» به شهرداری اجاره دهند. این برنامه بانام «اجاره ایمن» (Safe Rent) شناخته میشود و به صاحبخانهها پیشنهاد میهد تا با اجاره بلندمدت سهساله املاک خود به افراد محلی، درآمد بیشتری نسبت به اجارههای کوتاهمدت کسب کنند. در واقع لیسبون بهدنبال تغییر سبک اجارهی کوتاهمدت خانهها به اجارههای بلندمدت است. بهنظر میرسد ایدهی «خانههای ارزانقیمت» لیسبون، از جملهی ترندهایی است که تا سال ۲۰۲۵ توجه بسیاری از شهرهای بزرگ را نیز به خود جلب کند. یکی از دلایل محبوبیت این اقدام، تاثیر مثبت آن در کاهش رفتوآمدهای روزانه گردشگران خارجی در محلههای کوچک بوده و بازارهای آشفته معاملات املاک در مراکز شهری را نیز سروسامان میدهد.
۳- گردشگری داوطلبانه
گردشگری داوطلبانه یکی دیگر از ترندهای قابل پیشبینی در سال ۲۰۲۵ است. آنچه که در این نوع گردشگری اهمیت دارد، مشارکت و همکاری با مردم محلی است. مسافران سال ۲۰۲۵، از آسیبرساندن و سوءاستفاده از مقاصد گردشگری دست کشیده و تنها پس از ایفای نقشی مثبت در محیط و ارتقای کیفیت زندگی مردم محلی، مقصد خود را ترک خواهند کرد. علاوه بر این، برخی از آژانس های مسافرتی به گردشگران اجازه میدهند چند روز از سفر خود را به انجام کارهای خیرخواهانه مانند کاشت درختان، ساخت سیستمهای تصفیه محلی، آشنایی با فرهنگ و غذای محلی و غیره بپردازند.
۴- افزایش گرایشات نژادپرستی
افزایش گرایشات نژادپرستی و بیگانهستیزی کشورها نسبت به پناهندگان و مهاجران سایر کشورها، از جمله مواردی است که در سال ۲۰۲۵ شاهد آن خواهیم بود. برخی از پیامدهای این نگرش عبارتند از:
- تغییر حبابهای مسافرتی به کریدورهای ویژهی سفر و منع ورود برخی از ادیان و ملیتها
- تشدید محدودیتهای اخذ ویزا در برخی از مقاصد
- ایجاد مناطق ممنوعهی سفر به دلیل تنشهای سیاسی
همهی اینها از نمونه مواردی هستند که در نهایت منجر به رونق بیشتر گردشگری داخلی و کاهش سفرهای بینالمللی خواهد شد.
۵- تغییر طبقهی متوسط جهانی در سال ۲۰۲۵
شیوع کرونا موجب تغییر توانایی طبقهی متوسط جهانی در انتخاب مقاصد گردشگری در سال ۲۰۲۵ خواهد شد. بررسیها نشان میدهد که قدرت خرید نسبی مسافران در سال ۲۰۲۵، آنها را بهسمت نیمکرهی شرقی بهخصوص کشورهای «هند»، «چین» و پس از آن «روسیه» و «برزیل» سوق خواهد داد. علاوه بر این، عدم ممنوعیت سفر اتباع خارجی به برخی از کشورها مانند چین، قدرت مقاصد محبوب جهانی را در سال ۲۰۲۵ تغییر میدهد. بدین ترتیب، هجوم مسافران به کشورهای چین و هند موجب ارتقای توان خرید طبقات متوسط جوامع چینی و هندی شده و مسافران آنها از جمله کسانی خواهند بود که مقاصد گردشگری پربازدید جهان را تعیین خواهند کرد. طبق تجزیهوتحلیل شرکت مالی «بلومبرگ» (Bloomberge) سرانه تولید ناخالص داخلی چین تا سال ۲۰۲۵، چیزی حدود نه برابر افزایش خواهد یافت، همچنین، هند با پنجبرابر رشد و روسیه با بیش از سهبرابر رشد در درآمد ناخالص، به قدرتهای بعدی تبدیل خواهند شد. برزیل و «ایالات متحده امریکا» نیز با دو برابر رشد در سرانه تولید ناخالص داخلی در یک جایگاه قرار خواهند گرفت.
۶- ظهور فناوریهای دیجیتال
شیوع کووید-۱۹، موج جدیدی از ابزارهای نوین فناوری و خودکار را به حوزهی مختلف از جمله صنعت گردشگری وارد کرده است. متدهای جدید مانند افزودن خدمات دیجیتالی تحویل غذا به پلتفرمهای خردهفروشی مانند «علی بابا» (Alibab) و «آمازون» (Amazoon)، دورکاری در سفر و ماشینهای خودکار، رونق فینتک و سوپراپها از جمله ترندهایی هستند که در سال ۲۰۲۵ شاهد آن خواهیم بود.
نگرانی برندهای مسافرتی از سودآوری
آیا با وجود توجه بیشتر به محیطزیست و تغییرات اقتصادی ناشی از کرونا تا سال ۲۰۲۵، میزان تقاضای سفرها و در نهایت سودآوری شرکتها کاهش خواهد یافت؟ بدون شک برای شرکتهای فعال در صنعت گردشگری هیچچیز مهمتر از سودآوری نخواهد بود. برای مثال اگرچه بسیاری از شرکتهای هواپیمایی تمایل دارند بهسمت سوختهای پاک قدم بردارند؛ اما با توجه به زمانبر بودن این تغییر، ترجیح میدهند به سودآوری خود در بازارهای جهانی ادامه داده و تعداد مسافران خود را کاهش ندهند. «استیو کافر»، مدیرعامل «تریپ ادوایزر» (Tripadvisor)، نیز در سال ۲۰۲۰ پیشبینی کرده بود که آیندهی سفرها تغییر اساسی نخواهد کرد. کافر به تحلیلگران مالی گفته است: «ما نمیتوانیم انتظار داشته باشیم که در یک بازه زمانی دو الی سه ساله همه چیز در دنیای سفر تغییر کند. از آنجایی که مردم بهخصوص نسل جوان سفرکردن را دوست دارند و بهدنبال کسب تجربه در سفر هستند، بنابراین تقاضا برای سفر همیشه وجود خواهد داشت.» کلام آخر در آخر میتوان گفت اگرچه امروزه سفرهای جادهای جایگزین سفرهای هوایی طولانی شدهاند و مسافران برای کنترل مسائل بهداشتی مقاصد خلوتتر را برای سفر انتخاب میکنند، اما صنعت هتلداری و گردشگری با وجود مسافران آگاه در سال ۲۰۲۵ بار دیگر شکوفا خواهد شد و راه خود را بهتر از قبل ادامه خواهد داد. آخرین اخبار و مقالات صنعت گردشگری را در وبسایت «رسانه قطبنما» مطالعه کنید.