گردشگری ماجراجویانه چیست و چه اهمیتی در صنعت گردشگری دارد؟

یکی از محبوب‌ترین شاخه‌های صنعت گردشگری، گردشگری ماجراجویانه است. این شاخه‌ی گردشگری در سال‌های اخیر با رشد قابل‌توجهی روبه‌رو شده است. در این مطلب با این شاخه‌ی گردشگری بیشتر آشنا شده و اهمیت آن را در صنعت گردشگری بررسی خواهیم کرد.

گردشگری ماجراجویانه چیست؟

گردشگری ماجراجویانه تقریبا یکی از مفاهیم جدید صنعت گردشگری است. شاید تعریف خاصی از گردشگری ماجراجویانه وجود نداشته باشد، اما به‌گفته‌ی انجمن بین‌المللی تجارت سفرهای ماجراجویانه، گردشگری ماجراجویانه شامل فعالیت‌های بدنی، ارتباطات فرهنگی و ارتباط با طبیعت است. «سازمان جهانی گردشگری» (UNWTO) نیز معتقد است گردشگری ماجراجویانه می‌تواند هم به‌صورت داخلی و هم بین‌المللی باشد و مانند همه‌ی سفرها، باید شامل یک شب اقامت باشد، اما بیش از یک سال طول نکشد. در «گردشگری ماجراجویانه» (Adventure tourism) افراد با سفر به مناطق دور‌افتاده، کشف مناطق عجیب‌و‌غریب و انجام فعالیت‌های ماجراجویانه از حاشیه‌ی امن خود خارج می‌شوند. این نوع گردشگری معمولا ریسک بالایی داشته و به‌طور معمول نیاز به مهارت‌های تخصصی یا قدرت بدنی خاصی دارد.

گردشگری ماجراجویانه و کشف مقاصد جدید

در سال‌های اخیر گردشگری ماجراجویانه به‌طور چشم‌گیری در سراسر جهان رشد کرده‌ و مقاصد گردشگری که قبلاً کشف نشده بودند، به‌کمک گردشگری ماجراجویانه بیش‌ازپیش دیده شده‌اند. گردشگری ماجراجویانه سبب می‌شود که مقاصد جدیدی به بازار گردشگری اضافه شود و از طرفی به تقاضای گردشگرانی که به‌دنبال تجربه‌های منحصربه‌فرد و نادرند نیز پاسخ دهد.

برخی از نمونه‌ فعالیت‌های گردشگری ماجراجویانه

• چتربازی
• کوه‌نوردی
• غواصی
• صخره‌نوردی
• قایق‌سواری
• زیپ‌لاین
• پاراگلایدر
• غارنوردی

سفرهای ماجراجویانه اغلب در مقصدی غیرمعمول، عجیب‌ و دورافتاده انجام می‌شود. هدف گردشگر ماجراجو نیز کسب هیجان یا آرامش منحصربه‌فرد است. در واقع این افراد هم به‌دنبال کشف مناطق بکر و عجیب‌ و هم به‌دنبال چالش‌های فردی‌اند.

انواع گردشگری ماجراجویانه

با وجود آنکه گردشگری ماجراجویانه شامل فعالیت‌های بی‌شماری است اما به‌طور کلی این شاخه‌ی گردشگری به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:

• «ماجراجویی سخت» (Hard Adventure)
• «ماجراجویی نرم» (Soft Adventure)

۱-«ماجراجویی سخت» (Hard Adventure)

ماجراجویی سخت یا «هارد ادونچر» (Hard Adventure)، به فعالیت‌هایی با ریسک بالا اشاره دارد که نیاز به قدرت بدنی زیاد و مهارت‌های پیشرفته‌ای دارند. این نوع گردشگری شامل فعالیت‌هایی مانند بالا‌رفتن از کوه یا صخره، پیاده‌روی، غارنوردی، یخ‌نوردی و غیره است. فعالیت‌های ماجراجویی سخت اغلب در طبیعت انجام شده و با ریسک بالایی همراهند. معمولا یک راهنمای حرفه‌ای یا داشتن مهارت‌های پیشرفته برای انجام این فعالیت‌ها مورد نیاز است.

۲-«ماجراجویی نرم » (Soft Adventure)

ماجراجویی نرم یا «سافت ادونچر» (Soft Adventure) به فعالیت‌هایی با ریسک کم تا متوسط اشاره دارد، که نیازمند حداقل قدرت بدنی و مهارت‌های اولیه است. اکثر این فعالیت‌ها را می‌توان به‌کمک یک راهنمای مجرب انجام داد. فعالیت‌های ماجراجویی نرم نیز معمولا در طبیعت انجام شده و کم خطرند. این نوع گردشگری یکی از محبوب‌ترین شاخه‌های گردشگری است و طرفداران زیادی دارد. برخی از مهم‌ترین فعالیت‌های این نوع گردشگری ماجراجویانه عبارت‌اند از:

• کوله‌گردی
• کمپینگ و چادرزدن
• قایق‌سواری یا کایاک‌سواری
• اکوتوریسم
• ماهی‌گیری
• پیاده‌روی
• اسب‌سواری
• شکار
• غواصی
• اسنورکلینگ
• اسکی
• اسنوبرد
• موج‌سواری

اهمیت و مزایای گردشگری ماجراجویانه

گردشگری ماجراجویانه یکی از شاخه‌های روبه‌رشد صنعت گردشگری است که با جذب زیاد مصرف‌کنندگان، سبب حمایت از اقتصاد محلی یک منطقه و افزایش پایداری می‌شود. با ادامه‌ی پیشرفت و رشد این بخش، نه‌تنها برای صنعت گردشگری بلکه بر بهبود اقتصاد مقاصد، مردم بومی و محیط‌زیست تأثیرات مثبت زیادی خواهد داشت. برخی از اهمیت و مزایای گردشگری ماجراجویانه به شرح زیر است:

• اشتغال‌زایی

گردشگری ماجراجویانه نقش بسیار مهمی در ایجاد مشاغل در مقاصد دارد. این اشتغال‌زایی می‌تواند از ایجاد مشاغل در زمینه‌های مختلف گردشگری نظیر اقامتگاه و هتل، بخش حمل‌و‌نقل و آژانس های مسافرتی یا اپراتورهای تور متفاوت باشد. علاوه بر آن، گردشگری ماجراجویانه به‌صورت غیرمستقیم نیز باعث اشتغال‌زایی و در نتیجه پیشرفت اقتصادی نیز می‌شود. از سوی دیگر فعالیت‌های گردشگری ماجراجویانه فرصت‌های تجاری جدیدی در مقاصد میزبان ایجاد می‌کند. در واقع هر فعالیت گردشگری ماجراجویانه جدید می‌تواند منجر به ایجاد یک فرصت تجاری جدید شود.

• جذب گردشگران خارجی به مقاصد

گردشگری ماجراجویانه می‌تواند گردشگران خارجی را در مقیاس وسیع به مقاصد جذب کند. این امر به اقتصاد مقاصد کمک زیادی می‌کند. گردشگران خارجی برای کسب تجربه‌های ماجراجویانه مقاصد مختلف، به این مناطق سفر کرده و در نتیجه مبلغ زیادی را صرف اقامت، حمل‌و‌نقل و خرید می‌کنند. این شاخه‌ی گردشگری باعث وارد‌شدن ارز خارجی و حمایت از اقتصاد کشور میزبان می‌شود.

• حمایت از جوامع محلی

گردشگری ماجراجویانه به توسعه زیرساخت‌ها و حمایت از جوامع محلی نیز کمک زیادی می‌کند. فعالیت‌های گردشگری ماجراجویانه به‌طور مستقیم بر اقتصاد محلی جوامع تاثیر گذاشته و کیفیت زندگی مردم محلی را بهبود می‌بخشد.

• حفاظت از منابع طبیعی

فعالیت‌های گردشگری ماجراجویانه فعالیت‌هایی مبتنی بر طبیعت و دوستدار محیط‌زیست است. آن‌ها به حفظ منابع طبیعی و فرهنگی مقاصد کمک زیادی می‌کنند.

• افزایش سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی

با توجه به آنکه گردشگری ماجراجویانه می‌تواند منجربه ایجاد فرصت‌های تجاری جدیدی شود، همین امر سبب جذب سرمایه‌گذاران داخلی و بین‌المللی می‌شود. سرمایه‌گذاران بودجه‌ی خود را در اقامتگاه‌ها، بخش حمل‌و‌نقل و شرکت‌های گردشگری سرمایه‌گذاری می‌کنند. به همین دلیل گردشگری ماجراجویانه نقش مهمی در اقتصاد کشور میزبان ایفا می‌کند.

رشد گردشگری ماجراجویانه در آینده

حجم بازار جهانی گردشگری ماجراجویانه در سال ۲۰۱۹ برابر با ۶۵۷.۸ میلیون دلار برآورد شده است. انتظار می‌رود که این میزان تا سال ۲۰۳۰ تا ۲.۰۲ میلیارد دلار افزایش یافته و از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰ شاهد یک رشد ۱۰.۷درصدی باشد. تا قبل از همه‌گیری ویروس کرونا، صنعت گردشگری ماجراجویانه با سرعت زیادی در حال رشد بود. این روند در سال ۲۰۲۰ با کاهش چشم‌گیری روبه‌رو شد، اما با انجام واکسیناسیون گسترده در سراسر جهان و پایان همه‌گیری، انتظار می‌رود که این شاخه‌ی گردشگری به‌تدریج از ابتدای سال ۲۰۲۲ بهبود یابد. پیش‌بینی می‌شود که بهبود سریع گردشگری ماجراجویانه، با تمایل جوانان به کاوش در مقاصد ناشناخته و افزایش تقاضا برای فعالیت‌های ماجراجویانه همراه باشد. با این حال، ممکن است عواملی مانند خطرات احتمالی در سفرهای ماجراجویانه، شرایط آب‌و‌هوایی غیرقابل پیش‌بینی و احتمال وقوع حوادث، مانع از رشد بازار جهانی گردشگری ماجراجویانه شود. از سوی دیگر، افزایش ترندهای سفرهای ماجراجویانه در شبکه‌های اجتماعی و رقابت شدید آژانس‌های گردشگری در ارائه‌ی پکیج‌های گردشگری ماجراجویانه، از عوامل رشد بازار این شاخه‌ی گردشگری در آینده خواهد بود.

سخن پایانی

گردشگری ماجراجویانه در اشکال مختلف و در مقاصد گسترده‌ای انجام می‌‌شود. تفاوتی ندارد که هر گردشگر به چه فعالیتی علاقه‌مند باشد، فعالیت‌های گردشگری ماجراجویانه در هر گوشه‌و‌کناری از  جهان پیدا می‌شود. البته برخی از مقاصد، به‌دلیل داشتن ترکیبی از منابع طبیعی و جاذبه‌های گردشگری، با تقاضای بیشتری از سوی گردشگران روبه‌رو می‌شود. در هر صورت گردشگری ماجراجویانه یکی از جذاب‌ترین و شاید عجیب‌ترین شاخه‌های گردشگری به‌ شمار می‌رود، چراکه علاوه بر لذت و هیجان، گاهی با خطر و چالش همراه است. رسانه قطب‌نما در تلاش است که هر هفته شاخه‌های مختلف گردشگری، که در سال‌های اخیر بسیار موردتوجه قرار گرفته‌اند، را معرفی کند. اگر به این مباحث علاقه‌مندید، مقاله‌های سفر و گردشگری رسانه قطب‌نما را در روزهای یکشنبه مطالعه کنید.

پیشنهاد «رسانه قطبنما»:

در ایران کجا بریم طبیعت گردی؟ معرفی بهترین مقاصد طبیعت در ایران