رسانه قطبنما: اگرچه بحران همه‌گیری کرونا پیامد‌های منفی زیادی برای همه حوزه‌های فعال در صنعت گردشگری به همراه داشت، اما از عوارض جانبی آن می‌توان برای ایجاد تغییرات مثبت در آینده استفاده کرد. در واقع بروز این بحران فرصتی برای بازنگری در صنعت گردشگری و افزایش پایداری، فراگیری و انعطاف‌پذیری برای فعالان این حوزه فراهم کرده است.
نمونه اقدامات مهم در بازسازی صنعت گردشگری
فعالان صنعت گردشگری باید هم‌زمان با بازسازی این صنعت و درنظرگرفتن ترجیحات مسافران، چالش‌های پیش از همه‌گیری را شناسایی و به آن‌ها رسیدگی کنند. در همین راستا «مجمع اقتصاد جهانی بازسازی سفر و گردشگری» در حال بررسی تاثیر متقابل آگاهی مصرف‌کنندگان، پیشرفت تکنولوژی و مدیریت مقاصد و از طرف دیگر «اجلاس توسعه‌ی پایدار» به‌دنبال راه‌حل‌هایی برای تغییر شکل بازاریابی، مدیریت و برنامهریزی سفر است.
انجمن اقتصاد جهانی و شبکه «One Planet» نیز از دولت‌ها می‌خواهند در برنامه بازسازی صنعت گردشگری و بازگشت بهتر آن، با یکدیگر متحد شوند. همچنین کسب‌وکارهای گردشگری را تشویق می‌کنند برای افزایش رقابت میان برند‌ها، فرآیند‌های عملیاتی خود را مجدد بازبینی کنند. در عین حال، سازمان‌های غیر‌دولتی، سازمان‌های بین‌المللی، دانشگاه‌ها و جامعه مدنی می‌توانند با اشتراک‌گذاری دانش و ابزار خود و حمایت از توسعه روش‌های نوین و کارآمد، به بازسازی بهتر این صنعت کمک کنند.
اهمیت گردشگری پایدار
یکی از مسائلی که در دوران همه‌گیری و پیامد‌های محیط‌زیستی ناشی از آن مطرح شد، توسعه گردشگری پایدار و افزایش آمادگی صنعت گردشگری برای رویارویی با بحران‌های آینده است. سازمان جهانی گردشگری، «گردشگری پایدار» (sustainable tourism) را نوعی از گردشگری تعریف می‌کند که اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی فعلی و آینده سفرها را به‌طور کامل در نظر می‌گیرد و نیازهای بازدیدکنندگان، صنعت، محیط‌زیست و جوامع میزبان را برطرف می‌کند.همچنین، سفر پایدار به معنای سفری است که تأثیرات منفی انسان‌ها روی کره زمین را به حداقل برساند.
در واقع هرگونه اقدامی که مراقبت از محیط فرهنگی و طبیعی مقاصد در طولانیمدت را در پی داشته باشد، باعث تحقق اهداف سفرهای پایدار می‌شود. گردشگری پایدار، اطمینان حاصل می‌کند که مقاصد برای نسل‌های بعدی به‌صورت بکر و دست‌نخورده باقی بمانند. اما دلیل اهمیت توسعه گردشگری پایدار در دوران همه‌گیری و پس از آن در چیست؟ چه عواملی منجر به توسعه گردشگری پایدار در آینده خواهند شد؟
عناصر کلیدی برای بازسازی گردشگری پایدار
عواملی بسیاری در بازنگری صنعت گردشگری و توسعه گردشگری پایدار دخیل هستند؛ برخی از مهم‌ترین این عوامل عبارتند از:
- رفتار آگاهانه مسافران
- تغییر نیاز‌ها و ترجیحات گردشگران
- اهمیمت بهداشت همگانی
- اقدامات اقلیمی و حفظ تنوع زیستی
- راه‌حل‌های دیجیتالی
۱. رفتار آگاهانه مسافران
یکی از سوالات مهم در طول بحران همه‌گیری آن است که «آیا باید همه کارها را به روش‌های قبلی انجام داد؟» پاسخ این سوال، قطعاً «خیر» است. اگرچه ایجاد یک تغییر اساسی غیر‌ممکن به نظر می‌رسد؛ اما اقدامات فردی می‌تواند در نهایت به یک محرک مناسب برای ایجاد تغییرات ساختاری تبدیل شود. همه‌گیری کرونا به مسافران اجاره می‌دهد درباره الگو‌های سفر خود و تاثیر آن‌ها بر محیط مجدداً فکر کنند. در چنین شرایطی مسافران میان دوراهی «توریست بودن» یا «بازیدکننده» مانده و به‌دنبال راهی هستند تا با سفرهای خود تاثیر مثبتی بر محیط اطراف بگذرانند. از طرف دیگر، آن‌ها مایلند بخشی از بودجه خود را صرف توسعه اقتصاد محلی مقاصد کنند. از طرف دیگر محدودیت‌های سفر، اهمیت وجود اطلاعات درست و دسترسی راحت به آن‌ها را دوچندان کرده است. بنابراین فعالان صنعت گردشگری و آژانس‌ها می‌توانند با ارائه اطلاعات درست و در دسترس، به سفر آگاهانه مسافران کمک کنند.
۲. تغییر نیاز‌ها و ترجیحات گردشگران
یکی از موضوعاتی که در پی همه‌گیری کرونا اهمیت یافت؛ پرهیز از «ازدحام بیش از حد» در مقاصد است. پیش از همه‌گیری، گردشگران نقش بسیار مهمی در جذب مسافران دیگر داشتند و میلیون‌ها مسافر در اوقات فراغت خود به مقاصد مهم و معروف سفر می‌کردند. اما با افزایش آگاهی عمومی مردم در مورد مسائل بهداشتی و اهمیت فاصله‌گذاری فیزیکی، گردهمایی میلیون‌ها مسافر در یک مقصد گردشگری دیگر خوشایند مسافران نیست. در حال حاضر مسافران از مکان‌های شلوغ و سفرهای طولانیمدت پرهیز می‌کنند و به‌دنبال انجام فعالیت‌های محلی و سفر به محیط‌های طبیعی هستند. با این حال، تمایل مسافران به سفرهای کوتاه‌مدت، انجام فعالیت‌های محلی و حضور در فضاهای طبیعی با جمعیت کم، پیامد‌های مثبت و منفی بسیاری به‌دنبال دارد. از یک سو، این اقدام منجر به کاهش ازدحام در مناطق شهری، توسعه اقتصاد جوامع محلی، کاهش گازهای گلخانهای می‌شود. همچنین، وابستگی مقاصد گردشگری به گردشگران بین‌المللی را که علاقه کمتری به حفظ محیط طبیعی دارند، کاهش می‌دهد. از طرف دیگر، افزایش علاقه به طبیعت‌گردی، منجر به افزایش پیامد‌های مخرب محیط‌زیستی خواهد شد. بنابراین، افزایش علاقه مسافران به فضاهای طبیعی نیازمند یک مدیریت درست برای حفظ این محیط‌‌ها، کاهش تاثیرات مخرب و پاسخگویی به نیاز آن‌ها است.
۳. اقدامات اقلیمی و حفظ تنوع زیستی
در طول بحران همه‌گیری و قرنطینه‌‌های طولانیمدت انسان‌ها، گازهای گلخانهای کاهش و کیفیت هوا بهبود پیدا کرد. در همین راستا، تغییر الگو‌های گردشگری برای تداوم اقدامات بهبود‌بخش اقلیمی و دستیابی به اهداف بین‌المللی، از اهمیت بسیاری برخوردار است. همچنین، حفاظت از اکوسیستم‌های دریایی و زمینی، مناطق حفاظت‌شده و گونه‌های جانوری، تا حد زیادی به درآمد گردشگری و اپراتور‌ها بستگی دارد. صنعت گردشگری می‌تواند با حمایت از سیستم‌های نظارتی از طریق گردشگری در مقصد، اقدامات حفاظتی از محیط‌زیست را به یک سرمایه ارزشمند تبدیل کند. نوآوری در راه‌حل‌های طبیعی، گردشگری را به‌سوی ارزش‌های پایداری هدایت می‌کند و علاوه بر کاهش اثرات زیست‌محیطی فعالیت گردشگری، منجر به مدیریت بهتر منابع طبیعی کمیاب خواهد شد. بنابراین، ذی‌نفعان گردشگری باید به نقش گردشگری در حفاظت از محیط‌زیست و مبارزه با تجارت غیرقانونی حیات‌وحش در برنامه‌ها و طرح‌های حفاظتی توجه کنند؛ چراکه حمایت از اقدامات حفاظتی گردشگری، موجب تسریع بازیابی سبز این صنعت خواهد شد. علاوه بر این، گردشگری تاثیر به‌سزایی در حفظ اماکن تاریخی و فرهنگی ایفا می‌کند.
۴. اهمیت بهداشت همگانی
صنعت گردشگری با ایجاد زیرساخت‌ها، زنجیره‌های تامین و ارائه خدمات بهداشتی توسط کارکنان، ثابت کرده است که نقش مهمی در تامین بهداشت همگانی مسافران ایفا خواهد کرد. در واقع ایجاد هم‌افزایی طولانیمدت میان بهداشت عمومی و گردشگری، یک سرمایه‌گذاری مهم برای آمادگی بیشتر در برابر بحران‌های آینده است و افزایش اعتماد مسافران و فعالان این صنعت را به‌دنبال دارد. در همین راستا، ذی‌نفعان گردشگری، جامعه علمی و مقامات بهداشتی با همکاری یکدیگر می‌توانند دستورالعمل‌ها و پروتکل‌های مناسبی برای از سر‌گیری به‌موقع و ایمن عملیات‌های گردشگری تعیین کنند. با توجه به اهمیت و حساسیت‌های کنونی نسبت به بهداشت همگانی، مقاصد گردشگری نیز باید با درنظرگرفتن دستورالعمل‌های روشن و واضح، اعلام آن به باز‌ار‌های منبع و مطابقت با نیاز‌ها و انتظارات آن‌ها، اعتماد بازدیدکنندگان را بار دیگر جلب کنند.
۵. راه‌حل‌های دیجیتالی
سرعت دیجیتالی‌شدن خدمات سفر و گردشگری در طول همه‌گیری بهشدت افزایش یافت و صنایع گردشگری برای اجتناب از تماس فیزیکی میان افراد به راه‌اندازی پلتفرم‌‌‌های آنلاین جهت ارائه خدمات، بازاریابی و پرداخت روی آوردند. در واقع این برنامه‌های دیجیتالی به ابزاری برای ارائه استاندار‌های ایمنی بهداشتی و سایر اطلاعات ضروی مقاصد تبدیل شدند. علاوه بر این، اتوماسیون کارها از طریق اثر انگشت دیجیتالی، اسکن اسناد بدون تماس فیزیکی، تشخیص چهره و کنترل‌‌های صوتی، از نمونه خدماتی بودند که در طول این دوران بهشدت پیشرفت کردند. این بحران منجر به توسعه طرح‌های مختلف اشتراک‌گذاری داده‌های عمومی و خصوصی مسافران و اپراتور‌های سفر شده و بستری مناسب برای دسترسی بهتر به اطلاعات را برای هر دو طرف فراهم کرده است. تورپل (Turpal) یکی از برنامه‌هایی است که با استفاده از هوش مصنوعی، ارتباط میان مسافران و اپراتور‌های مقاصد را بهبود می‌بخشد. این اپلیکیشن برنامهریزی همه بخش‌های فعال در حوزه سفر مانند تورگردانان، آژانس مسافرتی، شرکت‌های مدیریت مقصد و غیره را به‌طور یکپارچه به یکدیگر متصل می‌کند و با برقراری ارتباط مستقیم میان مسافر و ارائه‌دهندگان خدمات سفر، موجب ارتقای تجربه سفر مشتریان خواهد شد. این راه‌حل هوشمندانه به آژانس‌‌های مسافرتی و تورگردانان کمک خواهد کرد تا در صورت بروز هرگونه مشکل برای مسافر، سریعاً با مسئول موردنظر ارتباط برقرار و ضمن کاهش پروسه پیگیری مشتریان، به مشکلات آن‌ها رسیدگی کنند. دسترسی به اطلاعات ترانسفر فرودگاهی یا ترانسفر خصوصی، ارائه پیشنهادات شخصی‌سازی‌شده بر اساس علایق مسافران، از نمونه خدمات این اپلیکیشن است.
یکی از مهم‌ترین تاثیرات همه‌گیری کرونا، اهمیت همکاری چندجانبه در داخل و خارج از صنعت گردشگری است. گردشگری با انتخاب رویکردهای مشترک برای بازگشایی ایمن، می‌تواند نقش بسیار مهمی در بهبود اقتصاد جهانی ایفا کند.
فعالان این صنعت باید با بازنگری در جنبه‌های مختلف صنعت گردشگری از بازاریابی گرفته تا مدیریت جریان بازدیدکنندگان، گسترش منافع جوامع محلی و دیجیتال‌سازی عملیات‌ها در راه پایداری این صنعت قدم بردارند. تلاش نکردن برای پایداری صنعت گردشگری، به مرور زمان آن را آسیب‌پذیرتر از قبل می‌کند و تاب‌‌آوری آن را در برابر بحران‌های آینده کاهش می‌دهد. وظیفه فعالان این صنعت در بازسازی گردشگری، ساختن مجدد گردشگری نیست؛ بلکه باید به‌دنبال بهبود این صنعت و حرکت رو به آینده باشد.
آخرین مقالات صنعت گردشگری را در «رسانه قطبنما» بخوانید.
