بررسی حجاری‌های تخت جمشید: آیا زنان هخامنشی با حجاب بودند؟

بررسی حجاری‌های تخت جمشید: آیا زنان هخامنشی با حجاب بودند؟

رسانه قطبنما: آیا در حجاری‌های تخت جمشید اثری از زنان محجبه هست یا به صورت کلی آیا ردی از زنان بر حجاری‌های تخت جمشید وجود دارد؟ ابوالحسن اتابکی، دانش آموخته زبان‌های باستانی و دکتری تاریخ، در پاسخ به این سوال می‌گوید: «در کاخ‌های تخت جمشید، هیچ نقش برجسته‌ای از زنان حجاری نشده، اما در بسیاری از مهرها، تابلت‌ها، فرش‌ها و همچنین، در برخی از ساتراپی‌های تابع هخامنشی، نقش برجسته زنان ترسیم شده است.»

مجموعه کاخ‌های تخت جمشید در مرودشت فارس، یکی از مهم‌ترین آثار باستانی شناخته شده ایران است که سالانه میزبان هزاران گردشگر است. اتابکی در گفتگو با ایلنا، با اشاره به اینکه مجموعه کاخ‌های تخت جمشید، شامل کاخ‌های متعددی است که کاربری آن‌ها از یکدیگر متمایز است، می‌گوید: «در طاقچه‌ها و دیواره‌های کاخ‌های اختصاصی تخت جمشید، نقوش خدمتکاران سفره شاهی به تصویر کشیده شده که برخی به اشتباه به‌خاطر پوشش باشلیق‌مانند، این نقوش را تصاویر زنان آن هم محجبه، پنداشته‌اند. این افراد، بعضی با ریش و سیبیل و برخی بدون ریش ترسیم شده‌اند که در واقع مردان خدمتکاری هستند که نویسندگان یونانی همزمان با دوره هخامنشی درباره آن‌ها بسیار قلم‌فرسایی کرده‌اند.»

نجمه ابراهیمی، کارشناس ارشد تاریخ، نیز در این زمینه به ایلنا می‌گوید: «به‌گفته مورخان یونانی و بعدها رومی، مردان خدمتکاری که برای توزیع غذای سفره‌های شاهی حاضر می‌شدند، باید قبلا حمام می‌کردند، خود را معطر و لباس سفید بر تن می‌کردند. آشپزهای ماهر و چیره‌دست، همواره در جستجوی غذای تازه برای سفره شاهی بودند و به‌هنگام صرف غذا که با حالت درازکش روی ناز بالش و تختخواب بود، انواع موسیقی‌ها همراه با چنگ، فلوت و آواز برای شاه نواخته می‌شد و خدمتکارانی مسئول تهیه ملافه‌ها، بالش‌ها و نحوه پهن کردن و جمع آوری آن‌ها بودند. شاه بزرگ در هر سرزمینی که به سر می‌برد، همواره غذاهای متنوع و متمایزی را میل می‌کرد که پیشتر دولت -شهرها باید آن‌ها را تهیه می‌کردند. حتی وقتی شاه به جنگ می‌رفت تمام خانه‌اش را همراه با آشپزان، خدمتکاران، مواد غذایی و چارپایان گوناگون به همراه داشت.»

اتابکی نیز می‌افزاید: «این مردان خدمتکار، مشک، انواع ظروف غذا، جام‌ها، پیاله‌ها و همچنین گاهی یک بره، بزغاله و آهویی کوچک را به دوش گرفته‌اند و به‌سوی کاخ روانه هستند. در اینجا، حمل یک بزغاله و آهو بدان معنی نیست که یک موجود زنده را هنگام صرف غذا برای شاه بزرگ می‌بردند، بلکه نشانه‌ای از لوکس‌نشینی و شکوهمندی سفره هخامنشی است؛ چنانچه مورخی چون هرودوت، پدر تاریخ، در این مورد می‌گوید: «بزرگان پارس یک اسب، یک شتر، یک گاو را با تمام هیکل در اجاق می‌پزند و گوشت آن‌ها را بین افراد تقسیم می‌کنند» و این‌گونه سخاوت و بزرگی سفره خود را به نمایش می‌گذارند.»

به‌گفته اتابکی، الواح تخت جمشید به شکل مستند، گزارشی متنوع از خدمتکاران توزیع غذاها، تعداد آشپزها، نانوایان، طباخان، ساقیان، عطرسازان و صاف‌کنندگان شراب و همچنین تنوع غذاها، چگونگی تهیه آن‌ها و مقدار مصرف کارکنان، کارگران و دیگر مردان و زنان شاه را پیش روی ما می‌گذارند و نشان می‌دهد سالانه ترازنامه‌ای از کارکردها و چگونگی تحویل آذوقه از انبار شاهی را طی سند رسمی در اختیار سازمان اداری قرار می‌دادند. 

اتابکی در پایان اذعان می‌کند: «الواح تخت جمشید نشان می‌دهد که زنان دوره هخامنشی هم‌ردیف مردان و گاهی فراتر از آن‌ها به تصویر کشیده شده است، چنانچه برخی از آن‌ها دارای سمت مدیر (آراشرا) را داشتند.»

اخبار گردشگری را در «رسانه قطبنما» بخوانید. 

مطالب مرتبط