رسانه قطبنما: کمدهای تالار «برلیان» در کاخ گلستان، کاشی‌های هفت‌رنگی را در دل خود پنهان کرده بودند که از زمان پهلوی دوم خبری از آن‌ها در دست نبود. چندی پیش، مسئولان این کاخ، تالار برلیان را برای سالگرد نهضت مشروطه آماده می‌کردند که به شکلی تصادفی به کاشی‌های قاجاری کاخ گلستان رسیدند.
به گزارش ایسنا، مرداد ۱۴۰۲ از نیمه گذشته بود که کاخ گلستان از کشف کاشی‌های تالار برلیان خبر داد؛ کاشی‌های هفت‌رنگ که آن‌ها را در کف دو کمد در ضلع شمالی «تالار برلیان» پنهان کرده بودند. این کاشی‌ها اکنون مرمت شده است و با بازگشایی تالار برلیان، امکان بازدید دارد.
به گفته جبار آوج، معاون اجرایی کاخ گلستان، پیش از آن‌که تالار برلیان در کاخ گلستان ساخته شود، در دوره فتحعلی‌شاه قاجار تالاری به نام «بلور» در همین مکان ساخته شده بود که به دلیل فرسودگی بنا و ایجاد آسیب‌های غیرقابل برگشت و جبران‌ناپذیر به مرور زمان، کارآمدی این تالار از دست رفته بود. در دوره ناصرالدین‌شاه قاجار تصمیم گرفته شد تالار بلور کامل تخریب و روی بقایای آن تالار دیگری ساخته شود، که به همین دلیل ارتفاع این تالار در قیاس با دیگر عمارت‌های کاخ گلستان، متفاوت است.
او یادآور می‌شود: «نام تالار را که در دوره ناصرالدین‌شاه ساخته شد، «برلیان» گذاشتند که دلیل برگزیدن چنین نامی، تزئینات آیینه‌کاری بسیار ظریف و منحصربه‌فرد آن بود. کاربرد تالار برلیان در دوره ناصرالدین‌شاه، بیشتر تشریفاتی و محلی برای دیدار با مهمانان و سفرای کشورهای خارجی بود. این عمارت متشکل از پنج قسمت است که دو اتاق برای انتظار، یک شاه‌نشین و در ضلع غربی دو اتاق برای پذیرایی داشت.»
آوج اضافه می‌کند: «تالار برلیان در طول زمان، به‌ویژه در دوره پهلوی دوم و در دهه ۱۳۳۰ به سرنوشت بخش‌های دیگری از کاخ گلستان دچار شد و تغییراتی داشت. در آن دوره، برای مقاوم‌سازی و مرمت، کاشی‌های قاجاری را که به نوعی دچار فرسودگی شده بود، گردآوری و پارکت را جایگزین کرده بودند. یکی از پرسش‌هایی که همیشه برای بخش فنی کاخ گلستان وجود داشت این بود که آیا کاشی‌های قاجاری که در عکس‌ها و نقاشی‌ها به جا مانده از آن دوران دیده می‌شود، در زیر پارکت‌ها محفوظ مانده است؟ تصاویر موجود در آلبوم‌خانه کاخ گلستان مشخص کرده بود که در زیر پارکت‌ها اثری از کاشی‌های دوره قاجار نیست.»
او خاطرنشان می‌کند: «تنها شاهد کاشی‌کاری کف تالار برلیان در کاخ گلستان، یک نقاشی از ابوالحسن خان ثالث به سال ۱۳۰۵ هجری قمری است که کلیاتی از کاشی‌های هفت‌رنگ در کف تالار را نشان می‌دهد، اما به وضوح به جزئیات آن پرداخته نشده است. بنابراین، پرسش فنی مجموعه کاخ گلستان این بود که کاشی‌های کف کاخ برلیان دارای چه کیفیت، تنوع رنگی و در چه ابعادی بوده است؟»
براساس این گزارش، در جریان مرمت و چیدمان جدید تالار برلیان و بازبینی محتوای این تالار، پاسخ برخی از این پرسش‌ها پیدا شد؛ وقتی کف چوبی کمدهایی که در گذشته درِ ارتباطی بین تالار برلیان و اندرونی بودند، برداشته شد، کاشی‌های هفت‌رنگ دوره قاجار تالار برلیان نمایان شد. این کاشی‌ها براساس تدابیر و مراحل فنی و مرمتی، از کف کمدها خارج شده و بستر کاشی‌ها استحکام‌بخشی و وصالی‌های لازم انجام و کدگذاری شد. پس از کدگذاری کاشی‌های مرمت‌شده در سر جای خود قرار گرفت که اکنون امکان بازدید دارد.
تالار برلیان در مجموعه جهانی کاخ گلستان، بعد از حدود ۲۴ سال مرمت شده و از ۱۸ مردادماه ۱۴۰۲ با عنوان «تالار یادمان نهضت مشروطه» بازگشایی شده است. این تالار در ضلع شمالی کاخ گلستان قرار دارد.
پیشنهاد «رسانه قطبنما»:
میراث جهانی یونسکو در ایران | لیست میراث ملموس و ناملموس + اینفوگرافیک
