رسانه قطبنما: کار کردن به‌عنوان مهماندار هواپیما، به‌دلایل متعددی بسیار جذاب است. اگرچه سفرهای متعدد، مهمانداری هواپیما را به یک شغل جذاب تبدیل کرده، اما این واقعیت که مهمانداران گاه باید ۱۲ تا ۱۴ ساعت کار کنند، بسیاری از علاقه‌مندان را دلسرد می‌کند.
با این‌همه، آمارها نشان می‌دهد که در کشور بزرگی مثل ایالات متحده آمریکا، در مجموع ۸۶ هزار مهماندار هواپیما مشغول به کار هستند. در این کشور، از هزاران متقاضی سالانه، حدود ۴ درصد برای شغل مهمانداری هواپیما استخدام می‌شوند.
در همین حال، بر اساس دفترچه راهنمای دفتر آمار کار (BLS) آمریکا، پیش‌بینی می‌شود که با یک افزایش ۱۰ درصدی تا سال ۲۰۲۸ استخدام مهمانداران سریع‌تر از حد متوسط افزایش یابد.
متاسفانه آمار دقیقی از تعداد مهمانداران هواپیما در ایران در دست نیست اما تقاضا برای شغل مهماندار هواپیما در ایران هم بسیار بالاست.
با این‌همه، شرایط مهماندار هواپیما برای تصدی این شغل چیست؟ چگونه می‌توان مهماندار هواپیما شد؟ آیا حقیقت دارد که یک مهماندار هواپیما باید شرایط سن، قد و وزن خاصی داشته باشد؟ در این مطلب به این سوالات و سوالات دیگر درباره شغل مهماندار هواپیما پاسخ خواهیم داد.
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
مهماندار هواپیما کیست؟
بر اساس تعریف دیکشنری کمبریج مهماندار هواپیما (Flight Attendant) کسی است که در هواپیما به مسافران خدمات مختلف ارائه می‌دهد. وب‌سایت وزارت کار آمریکا نیز مهماندار هواپیما را شخصی معرفی می‌کند که علاوه بر ارائه خدمات به مسافران هواپیما، در شرایط اضطراری نیز به نیاز مسافران پاسخ می‌دهد تا امنیت و راحتی آن‌ها را فراهم و به آن‌ها کمک کند.
شرایط مهماندار هواپیما
سوالات متداولی برای شرایط استخدام مهماندار هواپیما وجود دارد. الزامات و شرایط این شغل در طول سال‌ها، تغییرات بسیاری کرده؛ همین موضوع افرادی را که به‌دنبال شغل مهمانداری هواپیما هستند، سردرگم می‌کند. اما به صورت عمومی برخی شرایط مهماندار هواپیما در ایرلاین‌ها و خطوط هوایی مختلف تقریبا یکسان است.
کارشناسان صنعت هواپیمایی و مهمانداران متخصص شرکتهای هواپیمایی شرایط استخدام مهماندار هواپیما را اینطور دسته بندی می‌کنند:
شرایط قدی مهماندار هواپیما
یکی از رایج‌ترین دغدغه‌های افرادی که می‌خواهند مهماندار هواپیما شوند، شرایط قدی است. به نظر می‌رسد که یک قانون بین‌المللی در مورد قد در شرایط استخدام مهماندار هواپیما وجود ندارد و این شرایط برای شرکت های هواپیمایی در کشورهای مختلف، متفاوت است.
اما چرا شرط قد برای مهماندار هواپیما در نظر گرفته می‌شود؟ در واقع حساسیت برای قد مهماندار هواپیما به این دلیل است که او بتواند بدون کمک، به محفظه چمدان‌های بالای ردیف‌های صندلی در کابین هواپیما دسترسی داشته باشد. این ارتفاع ممکن است بر اساس سایز هواپیماها متفاوت باشد؛ اما اساساً این مقدار در هواپیماها حداقل برابر با ۱.۵ متر است.
به‌طور کلی ایده‌آل‌ترین قد برای مهمانداران هواپیما بین ۱۵۹ تا ۱۸۹ سانتی‌متر است. البته در برخی از شرکتهای هواپیمایی، به‌عنوان مثال ایرلاین امارات، قطر ایرویز و سایر خطوط هوایی خاورمیانه، گاهی قد مهمانداران به ۲۱۲ سانتی‌متر نیز می‌رسد.
از آنجایی که این میزان متفاوت است، متقاضیان شغل مهمانداری هواپیما بهتر است قبل از درخواست، با شرکتهای هواپیمایی در این باره صحبت کنند.
شرایط وزنی مهماندار هواپیما
به‌طور کلی شرایط وزنی خاصی برای مهمانداران هواپیما تعریف نشده؛ اما آن‌ها باید ظاهری متناسب داشته باشند. در واقع یک مهماندار هواپیما لازم نیست بسیار لاغر باشد، اما باید وزنی متناسب با قد خود داشته باشد. به این منظور افراد می‌تواند از طریق شاخص BMI قد و وزن خود را وارد کنند تا بدانند آیا در محدوده نرمال قرار دارند یا خیر.
اما چرا وزن از شرایط استخدام مهماندار هواپیما است؟ یک مهماندار هواپیما باید بتواند بیشترین ساعات روز را ایستاده سپری کند و کارهای فیزیکی بسیاری مانند کمک به مسافران در حمل چمدان انجام دهد. به همین دلیل، یک مهماندار هواپیما باید انرژی کافی برای گذراندن یک روز کاری طولانی را داشته باشد و افرادی که اضافه وزن داشته باشند، ممکن است زودتر خسته شوند.
شرایط سنی مهمانداری هواپیما
حداقل سن لازم برای شغل مهمانداری هواپیما ۱۸ سال کامل است. برخی از خطوط هوایی حداقل سن را ۱۹ تا ۲۱ سال نیز عنوان می‌کنند. اگر چه به نظر می‌رسد که بیشتر مهمانداران هواپیما جوان هستند اما در واقع، اغلب حداکثر سن برای مهماندار شدن تعیین نمی‌شود.
شرایط تحصیلی مهماندار هواپیما
خطوط هواپیمایی از متقاضیان شغل مهمانداری هواپیما می‌خواهند که حداقل مدرک دیپلم دبیرستان یا معادل آن را داشته باشند. برای این شغل، داشتن مدرک دانشگاهی الزامی نیست، اما هر شرکت هواپیمایی ۳ تا ۶ هفته آموزش رسمی برای افراد برگزار می‌کند.
شرایط ظاهری مهماندار هواپیما
خطوط هوایی به مهمانداران به‌عنوان چهره شرکت هواپیمایی نگاه می‌کنند. بنابراین، مهمانداران هواپیما باید حرفه‌ای باشند، با مسافران ارتباط خوبی برقرار کنند و اغلب تأثیری ماندگار از خود بر جای بگذارند.
به همین دلیل، ویژگی‌های ظاهری مهماندار هواپیمایی برای شرکتهای هواپیمایی اهمیت بسیاری دارد. اما چه ویژگی‌هایی؟
- تمیز، مرتب و حرفه‌ای: اغلب شرکتهای هواپیمایی انتظار دارند که مهمانداران بسیار حرفه‌ای به نظر برسند و ظاهری تمیز و آراسته داشته باشند. در این خصوص، لباس مهمانداران باید تمیز و اتوکشی شده باشد.
- تاتو ممنوع: شرکتهای هواپیمایی به مهمانداران اجازه نمی‌دهند خالکوبی‌هایی داشته باشند که هنگام پوشیدن یونیفرم مخصوص خطوط هوایی قابل مشاهده باشد. البته این موضوع برای همه ایرلاین‌ها صادق نیست و رویه‌ها در این زمینه متفاوت است.
- پیرسینگ ممنوع: مهمانداران هواپیما مجاز به پیرسینگ یا سوراخ‌کاری بینی، لب‌ها، ابروها و سایر قسمت‌های قابل مشاهده بدن نیستند.
سایر شرایط مهماندار هواپیما
علاوه بر مواردی که اشاره کردیم، مهماندار هواپیما باید برخی شرایط دیگر را نیز داشته باشد:
- آمادگی جسمانی: مهماندار هواپیما، باید بیشتر روز را روی پاهای خود بایستد، در حمل بار به مسافران کمک کند و مراحل ایمنی مختلفی را در هواپیما انجام دهد. بنابراین، داشتن شرایط بدنی خوب و توانایی انجام این وظایف یک امر مهم است.
- تسلط به زبان انگلیسی: با توجه به آنکه انگلیسی یک زبان بین‌المللی است، مهماندار هواپیما، برای برقراری ارتباط با اکثریت مسافران باید به زبان انگلیسی مسلط باشد.
- نداشتن سابقه کیفری: برای آنکه یک مهماندار هواپیما شوید، نباید سابقه کیفری داشته باشید.
- عدم اعتیاد به مواد مخدر: خطوط هوایی از شما انتظار دارند که قبل از استخدام، آزمایش اعتیاد به مواد مخدر را انجام دهید.
چگونه مهماندار هواپیما شویم؟
پاسخ به این سوال که «چگونه مهماندار هواپیما شویم؟» ممکن است در هر کشوری و برای هر ایرلاینی متفاوت باشد. اما برخی از مراحل برای تصدی شغل مهماندار هواپیما، برای هر کس که به این شغل علاقه دارد، مهم است.
اما برای آن که بتوانید کار خود را به عنوان یک مهماندار هواپیما شروع کنید، باید این ۶ قدم را محکم بردارید:
۱. کسب مدرک
همانطور که اشاره کردیم، دست کم در ایران، برای شغل مهمانداری هواپیما نیاز به مدرک دانشگاهی ندارید؛ اما داشتن مدرک مرتبط مطمئناً می‌تواند به تقویت رزومه شما کمک کند. اگرچه مدرک دانشگاهی لازم نیست، اما متقاضیان باید مدرک دیپلم دبیرستان یا معادل آن را داشته باشند تا مهماندار هواپیما شوند. آنچه بیش از هرچیزی برای خطوط هوایی اهمیت دارد، داشتن تجربه ارائه خدمات به مشتری یا تجربه مهمان‌نوازی است.
۲. کسب مهارت ارائه خدمات به مشتری
هیچ جایگزینی در رزومه متقاضیان مهمانداری هواپیما برای مهارت‌های خدمات مشتری وجود ندارد. یکی از بهترین راه‌ها برای تمایز مهمانداران آن است که با مهارت‌ها و تجربه‌ای که در ارائه خدمات به مشتریان واقعی داشته‌اند، برای استخدام اقدام کنند. هرچه یک متقاضی در طول زمان تجربه خدمات مشتری بیشتری داشته باشد، احتمال بیشتری برای استخدام او وجود دارد.
۳. جستجوی کارفرمایان
یافتن شغل مهمانداری هواپیما می‌تواند به‌اندازه یافتن شغل در هر صنعت دیگری سخت باشد. در هر صورت، شما باید دائما فرصت های شغلی مهمانداری هواپیما و شرایط استخدام مهماندار هواپیما را بررسی کنید. برای این کار می‌توانید از لینکدین، آگهی‌های جستجوی کار و مستقیماً در وب‌سایت‌های شرکتهای هواپیمایی جستجو کنید. پس از یافتن شرکت هواپیمایی مورد نظر خود، مراحل درخواست را طی کنید. عواملی مانند شرایط کاری، شرایط استخدام مهماندار هواپیما و حقوق مهماندار هواپیما، بسته به هر شرکت هواپیمایی متفاوت است.
۴. آموزش برای گواهینامه ها
پس از تکمیل مراحل درخواست و مصاحبه، گام بعدی در شرایط استخدام مهماندار هواپیما، گذراندن آموزش‌های لازم به‌منظور دریافت گواهینامه‌ها است. البته یکی از گزینه‌های متقاضیان تکمیل یک برنامه آموزشی قبل از درخواست شغل است؛ اما مهمانداران هواپیما معمولاً در مرکز آموزش پرواز شرکت هواپیمایی که توسط آن استخدام شده‌اند، آموزش‌های جدید را دریافت می‌کنند. برنامه‌های آموزشی در این زمینه تا چند هفته طول می‌کشد.
۵. دریافت گواهینامه
پس از تکمیل آموزش‌های مورد نیاز شرکتهای هواپیمایی، گام بعدی امتحان دادن و دریافت گواهینامههای لازم است. مدیر عملیات شرکتهای هواپیمایی می‌تواند برای مهمانداران جدید امکان آموزش‌هایی نظیر استفاده از تکنیک‌های کمک‌های اولیه و… را نیز فراهم کنند.
۶. شروع کار
پس از دریافت گواهینامههای لازم، معمولا مهمانداران هواپیما، کار خود را تحت عنوان رزرو شروع می‌کنند. مهمانداران اغلب در وضعیت رزرو قرار می‌گیرند و پس از حدود یک سال، می‌توانند شیفت‌های واقعی به دست آورند. هر چقدر که مهمانداران هواپیما، مهارت‌های بیشتری به دست آورند، می‌تواند پیشرفت شغلی بیشتری نیز داشته باشند. برای مثال، یکی از راه‌های شروع پرواز مهمانداران ایالات متحده به کانادا و بازگشت از آن، یادگیری زبان فرانسه است.
وظایف مهماندار هواپیما
مهماندار هواپیما یا خدمه پرواز، مسئول امنیت و راحتی مسافران در طول پرواز هستند. از وظایف اصلی آن‌ها انجام بررسی‌های ایمنی قبل از شروع پروازها، سرو غذا و نوشیدنی برای مسافران و آموزش اقدامات اضطراری مانند استفاده از ماسک اکسیژن، کمربند ایمنی و استفاده از درهای خروجی است.
مهماندار هواپیما باید سعی کند تا حد امکان پروازی راحت و بدون استرس برای مسافران ایجاد کنند تا تصویر مثبتی از شرکت هواپیمایی در ذهن مسافر نقش ببندد. برخی از مسئولیت‌ها و وظایف مهماندار هواپیما عبارت است از:
- نشان دادن و آموزش استفاده از تجهیزات اضطراری و ایمنی
- سرو نوشیدنی‌ها، وعده‌های غذایی و میان وعده‌ها
- ارائه کمک‌های بیشتر به مسافران با نیازهای ویژه
- اطمینان دادن به مسافران در هنگام گذر هواپیما از چاله‌های هوایی
- انجام کمک‌های اولیه و مراقبت‌های پزشکی در مواقع ضروری
- ارائه دستورالعمل، از جمله روش‌های تخلیه اضطراری به مسافران
مزایای شغل مهماندار هواپیما
اگر مهماندار هواپیما شوید:
- سفرهای متعددی با اقامت‌های ۲۴ تا ۷۲ ساعته خواهید داشت؛
- مزایای پروازی (کاهش نرخ بلیط هواپیما) دریافت خواهید کرد؛
- دوستان و خانواده شما از مزایای پروازی برخوردار خواهند شد؛
- مهارت‌های اجتماعی و حرفه‌ای به دست می‌آورید؛
- تخفیف‌ها و پیشنهاد‌های مختلف به دست خواهید آورد.
معایب شغل مهماندار هواپیما
اگر مهماندار هواپیما شوید:
- ممکن است تعطیلات و مناسب‌های خاص را از دست بدهید؛
- باید زمان بسیاری از زندگی خود را در رفت‌و‌آمد و سفر سپری کنید؛
- عادات بد غذایی پیدا خواهید کرد؛
- ممکن است دستمزدتان در شروع کار بسیار کم باشد؛
- باید اغلب در حالت آماده باش باشید.
رشته مهماندار هواپیما
برای استخدام شدن به عنوان مهماندار هواپیما نیازی به مدرک دانشگاهی نیست و متقاضیان باید حداقل مدرک دیپلم دبیرستان داشته باشند و در ازای آن، در دوره های مهمانداری شرکت کنند. افراد در این دوره‌ها موضوعاتی نظیر مقررات پرواز، وظایف شغلی و قوانین شرکتهای هواپیمایی را آموزش می‌بینند.
در ایران افراد می‌توانند در مراکز آموزشی مهمانداری مورد تایید سازمان هواپیمایی کشوری، دوره های مهمانداری هواپیما را سپری کنند.
به‌طور کلی، افرادی که دارای مدرک آموزش مهمانداری، سفر، مهمان‌نوازی یا گردشگری هستند، برای استخدام در مهمانداری هواپیما اولویت دارند. در ایران شرکتهای بسیاری نظیر، ایران‌ایر، معراج‌ایر، پارسیس، هوانوردی ۱۱۰ و… مورد تایید سازمان هواپیمایی کشوری هستند و افراد می‌توانند با برقراری تماس با این مراکز، در دوره‌ها شرکت و گواهی‌های لازم را دریافت کنند.
حقوق مهماندار هواپیما
افرادی که در شغل مهمانداری هواپیما مشغول هستند، برنامه‌ها و ساعات کاری متفاوتی دارند؛ برخی مهمانداران صبح‌ها و عصرها و برخی آخر هفته‌ها و در روزهای تعطیل مشغول به کارند و این برنامه ممکن است متغیر باشد.
مهماندار هواپیما همیشه در هواپیما کار می‌کند و ممکن است حتی چندین شب در هفته از خانه دور باشد. بنابراین حقوق مهماندار هواپیما نیز به عوامل مختلفی بستگی دارد.
حقوق مهماندار هواپیما در کشورها و شرکتهای هواپیمایی مختلف، متفاوت است. مهمانداران می‌توانند متناسب با سابقه شغلی خود درآمدهای متفاوتی داشته باشند. به‌عنوان مثال در امریکا، مهمانداران هواپیما به‌طور متوسط سالانه ۴۰ هزار و ۶۰۰ دلار درآمد دارند. یا شرکت هواپیمایی ایرلندی «رایان ایر»، به‌طور متوسط سالانه ۱۰۰ هزار دلار به مهمانداران حقوق می‌دهد. بازه حقوق مهماندار هواپیما در ایران به صورت دقیق مشخص نیست و پیگیری‌های «رسانه قطبنما» درباره حقوق مهماندار هواپیما در شرکتهای هواپیمایی ایرانی نیز بی‌نتیجه ماند.
پیشنهاد «رسانه قطبنما»:
