نگاهی به کارنامه مالی اکسپدیا در سال ۲۰۲۰

رسانه قطب‌نما- محدودیت‌های سفر با شیوع بیماری «کرونا»، تمامی شاخه‌های صنعت گردشگری از جمله صنعت رزرو آنلاین و ابرقدرت آن، گروه «اکسپدیا» را به‌شدت دچار مشکلات اقتصادی و بحران مالی کرد. در ابتدای فوریه ۲۰۲۱ (بهمن‌ماه ۱۳۹۹)، اکسپدیا با ارائه کارنامه مالی ناموفق خود در سال ۲۰۲۰، اعلام کرد که از زمان حضورش در صنعت رزرو آنلاین و گردشگری تاکنون، بحران کرونا بزرگ‌ترین آسیب مالی را به این شرکت وارد کرده است.

نگاهی به کارنامه مالی اکسپدیا در سال ۲۰۲۰

کارنامه مالی اکسپدیا نشان می‌دهد که درآمد سه‌ماهه چهارم سال ۲۰۲۰ (پاییز و زمستان ۱۳۹۹) این شرکت چیزی بیش از ۵۷ درصد کاهش یافته و به مبلغی کمتر از ۵.۲ میلیارد دلار رسیده است.  میزان رزرو ناخالص این شرکت نیز با کاهش ۶۶ درصدی به ۳۶.۷ میلیارد دلار سقوط کرده و باعث شده اکسپدیا پس از سه دوره متوالی سودآوری در سال ۲۰۱۹، اکنون اعلام کند که به‌طور متوسط در سال ۲۰۲۰، در هر چهار دوره سه ماهه این سال دچار ضرر و زیان مالی شده است. از سویی دیگر پیش‌بینی افت سهام برای تمامی شرکت‌ها در سال ۲۰۲۰ موضوعی دور از انتظار نبود و به‌همین دلیل درآمدزایی اکسپدیا از بازار فروش سهامش در بازار بورس «نزدک» (Nasdaq) نیز طبق انتظارات تحلیلگران پیش نرفت. در خصوص اکسپدیا تحلیلگران پیش‌بینی می‌کردند سهام این شرکت در سال ۲۰۲۰ با کاهش ۱.۹۷ دلاری مواجه شده و درآمدزایی این ابرقدرت صنعت رزرو آنلاین از فروش سهامش در سال ۲۰۲۰ به ۱.۱۲ میلیارد دلار برسد. اما بازهم شرایط مطابق پیش‌بینی‌ها صورت نگرفت. سهام اکسپدیا در سال ۲۰۲۰ بیش از ۲.۶۴ دلاری به ازای فروش هر سهم کاهش داشت، که باعث شد این شرکت از فروش سهام خود تنها ۹۲۰ میلیون دلار درآمدزایی داشته باشد که برای شرکتی به بزرگی اکسپدیا مبلغ چشمگیری نیست.

واکنش اکسپدیا به بحران مالی کرونا

اکسپدیا برای جلوگیری از ورشکستگی و کنترل بحران مالی سال ۲۰۲۰ اقدامات مختلفی انجام داد که از جمله آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• برعهده گرفتن دو سمت اجرایی از سوی «پیتر کرن» (Peter Kern) به‌عنوان مدیرعامل اکسپدیا (از سال ۲۰۱۹) و مدیرعامل مالی مجموعه
• جمع‌آوری بودجه ۳.۲ میلیارد دلاری با استفاده از وام‌های ضروری
• کاهش پرداخت حقوق کارمندان
• کاهش چشمگیر هزینه‌های عملیاتی
• تعلیق گسترده کارمندان این مجموعه در سراسر جهان

اما آیا این اقدامات برای نجات اکسپدیا کافی بود؟

بیشتر بخوانید: تاثیر کاهش هزینه بازاریابی اکسپدیا و بوکینگ در صنعت رزرو آنلاین

مدیرعامل اکسپدیا، «پیتر کرن»، با اظهار نگرانی از شرایط مالی شرکت خود اظهار داشت: «هرچند که شرایط در حال حاضر برای گروه اکسپدیا چندان خوب به‌نظر نمی‌رسد، اما تولید «واکسن کرونا» بارقه امیدی از رونق دوباره سفرها است. البته بسته ماندن مرزها و افزایش موارد ابتلا به بیماری «کرونا» باعث عدم اطمینان مسافران از سفر دوباره را نباید نادیده گرفت که در صورت ادامه چنین شرایطی احتمالا در سال ۲۰۲۱ شرکت ما همچنان با کاهش هزینه و بحران مالی و درآمدزایی درگیر خواهد بود.» وی در بیانیه‌ای اعلام کرد: «شرایط مالی اکسپدیا در سه ماهه چهارم و با آغاز تعطیلات زمستانی تغییری پیدا نکرد و ما تنها شاهد رشد ناچیزی در اوایل سال ۲۰۲۱ بودیم که آن‌هم دردی از ضربه سنگین مالی بحران کرونا درمان نخواهد کرد.» گروه اکسپدیا صاحب امتیاز برندهای مختلفی از جمله «هتلز دات کام» (Hotels.com)، «تراویگو» (Trivago)، «هات وایر» (Hotwire)، «اوربیتز» (Orbitz)، «وربو» (Vrbo) و «اجنسیا» (Egencia) در صنعت گردشگری است. در این میان سودآورترین برند گردشگری در ماه‌های اخیر برای گروه اکسپدیا، پلتفرم رزرو آنلاین «وربو» بود که توانست با عملکردی متفاوت نسبت به رقیب  خود «ایربی ان بی» ژانویه ۲۰۲۱ (دی‌ماه ۱۳۹۹)، درآمد نسبتا چشمگیری برای اکسپدیا کسب کند. ایر بی ان بی باتوجه به اغتشاشات به‌وجود آمده در «واشنگتن»، تمام رزروهای این منطقه را لغو کرد، در حالی که این حرکت به نفع «وربو» تمام شد، زیرا توانست از فرصت پیش آمده برای افزایش میزان رزروهای این منطقه و درآمدزایی بیشتر استفاده کند. اما بازهم نمی‌توان گفت که اکسپدیا توانسته است خود را از بحران مالی که گریبان‌گیر آن شده به‌کمک تنها یک پلتفرم نجات دهد.

اکسپدیا در تنگنای رقابت با گوگل و ایر بی ان بی

علاوه‌بر مشکلات مالی، اکسپدیا با مسائل و چالش‌های دیگری نیز روبه‌رو است که باعث شده حفظ موقعیتش در صنعت گردشگری و حوزه رزرو آنلاین به‌شدت در خطر باشد. اولین مورد حفظ رابطه دوجانبه با «گوگل» به‌عنوان رقیب و همکار است. حضور قدرتمند گوگل در صنعت گردشگری و حوزه رزرو آنلاین و اقدامات بی‌شمار آن در طول همه‌گیری بیماری «کرونا» باعث شده که این شرکت اکنون به‌عنوان رقیبی برای اکسپدیا محسوب شود. از سوی دیگر، اکسپدیا یک پلتفرم رزرو آنلاین است که برای برگزاری کمپین‌های تبلیغاتی و حفظ ترافیک وب‌سایت خود مجبور به همکاری با گوگل بوده و این باعث شده اکسپدیا در تنگنای سختی قرار گیرد. علاوه‌بر گوگل، حضور «ایر بی ان بی» (Airbnb) و «عرضه اولیه سهام» (IPO) این شرکت در دسامبر ۲۰۲۰ (آذرماه ۱۳۹۹) نیز خطر دیگری برای تهدید موقعیت اکسپدیا است، چرا که ایر بی ان بی با این حرکت هوشمندانه در کمتر از دو ماه توانست به ارزشی معادل ۱۳۰ میلیارد دلار رسیده و از تمامی شرکت‌های حوزه صنعت رزرو آنلاین پیشی بگیرد.

بیشتر بخوانید: چالش‌ها و سوالات صنعت گردشگری آنلاین در سال ۲۰۲۱

این در حالی است که هزینه بازاریابی اکسپدیا در مدت مشابه چیزی در حدود ۲۱ میلیارد دلار برآورد شده است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که شرایط چقدر برای اکسپدیا سخت بوده و حفظ موقعیتش در بازار بورس با حضور رقبای تازه‌نفسی چون ایر بی ان بی به‌خطر افتاده است.

آیا اقدامات اکسپدیا برای خروج از بحران مالی کافی است؟

در پاسخ به این سوال باید گفت، کارنامه مالی اکسپدیا در سال ۲۰۲۰ چندان موفق نبود و هنوز هم سه ماهه اول سال ۲۰۲۱ به پایان نرسیده است. در این میان موارد قابل‌توجهی نیز وجود دارد که می‌تواند بارقه امیدی برای خروج این شرکت از بحران مالی باشد. علاوه‌بر عملکرد موفق وربو، مورد قابل‌توجه دیگر، رشد دوباره سهام اکسپدیا پس از کاهش چشمگیر در ماه مارچ ۲۰۲۰ (اسفندماه ۱۳۹۸) است. سهام این شرکت در ابتدای سال ۲۰۲۱ و با رونق آهسته دوباره سفرها رشد کرده و به ارزشی معادل ۱۴۹ دلار در روز رسیده است. حال باید دید استراتژی‌های پیتر کرن، تولید واکسن کرونا و موارد دیگر چه تاثیری بر آینده این شرکت خواهد داشت؟ آیا این ابرقدرت به خط پایان خود خواهد رسید یا برعکس در سال ۲۰۲۱ با جهش چشمگیری به صدر جدول بازمی‌گردد؟